Οι δαίμονες μας πολεμούν παρακολουθώντας τις αντιδράσεις μας

ΑΒΒΑΣ ΣΕΡΗΝΟΣ: Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι τα πονηρά πνεύματα μπορούν να γνωρίζουν τη φύση των λογισμών μας. Αλλά αυτό γίνεται μόνο εξωτερικά, από συμπεράσματα που στηρίζονται σε κάποια φαινόμενα, όπως είναι αυτά που εκφράζουν τις διαθέσεις μας ή τα λόγια μας ή ακόμα και οι ασχολίες, στις οποίες βλέπουν ότι έχουμε ιδιαίτερη κλίση. Αλλά οι λογισμοί, που δεν έχουν ακόμα βγει από τα βάθη της ψυχής μας, τους είναι εντελώς απρόσιτοι.

Αν οι λογισμοί που μας υποβάλλουν οι δαίμονες έχουν γίνει αποδεκτοί από εμάς ή όχι, αυτό δεν το γνωρίζουν οι δαίμονες. Επειδή αυτοί έχουν τη δυνατότητα της κοινωνίας με την ψυχή μας – δηλαδή είναι σε θέση να παρακολουθήσουν την εσωτερική διεργασία των λογισμών μας, η οποία είναι καλυμμένη και άγνωστη – αλλά το αντιλαμβάνονται από τις εξωτερικές μας κινήσεις και από τις ενδείξεις που παρουσιάζει η συμπεριφορά μας.

Υποβάλλουν για παράδειγμα στον άνθρωπο τη ροπή προς το πάθος της λαιμαργίας. Αν δουν τον άνθρωπο να σηκώνεται και να κυττάζει προς το παράθυρο ή προς το μέρος του ήλιου σκεπτικά και να ζητά να μάθει εναγώνια τι ώρα είναι, τότε πληροφορούνται με αυτό το σημάδι ότι ο πειρασμός της λαιμαργίας έχει γίνει αποδεκτός από αυτόν. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του πειρασμού της πορνείας. Αν τα πονηρά πνεύματα παρατηρήσουν ότι ο άνθρωπος δέχεται χωρίς αντίσταση το βέλος του πάθους, αν δουν δηλαδή ότι η σάρκα ερεθίστηκε και ότι αυτός δεν λυπήθηκε και δεν έκλαψε, όπως θα έπρεπε να είχε κάνει τη στιγμή που δέχτηκε την προσβολή, τότε αντιλαμβάνονται ότι το κεντρί της κακής επιθυμίας έχει ήδη καρφωθεί στα βάθη της ψυχής του.

Σχετικά με τους πειρασμούς της θλίψης, του θυμού και της οργής, οι δαίμονες πληροφορούνται τα αποτελέσματα της πειρασμικής υποβολής από τις κινήσεις και από τη συναισθηματική φόρτιση που εκδηλώνει ο άνθρωπος. Αν η προσβολή έχει εισχωρήσει και έχει πλήξει την καρδιά του ανθρώπου, το διακρίνουν από μια σιωπηλή διέγερση, από ένα αγανακτισμένο αναστεναγμό, από μια αλλαγή, από τη χλωμάδα δηλαδή ή από το κοκκίνισμα του προσώπου. Αυτά είναι τα μέσα, με τα οποία η λεπτή νοημοσύνη τους διακρίνει ποιος άνθρωπος έχει παραδοθεί σε ένα πάθος και σε ποιο ακριβώς πάθος. Έτσι για καθένα από μας γνωρίζουν με σιγουριά τι μας αρέσει ή όχι.

Δηλαδή από την πρώτη αντίδραση, την οποία η δαιμονική προσβολή προκαλεί στο σώμα μας, από μια χειρονομία ή από μια κίνησή μας, τα πονηρά πνεύματα συμπεραίνουν με βεβαιότητα ότι ο πειρασμός που εξαπέλυσαν έχει κερδίσει τη συγκατάθεσή μας, για την οποία εμείς πλέον θα έχουμε την ευθύνη.

Σε γενικές γραμμές, δεν είναι παράδοξο και πρωτόγνωρο το ότι τα πονηρά πνεύματα αντιλαμβάνονται τα αισθήματά μας και τις αντιδράσεις μας, εφόσον την ίδια δυνατότητα μπορεί να έχει και ένας έξυπνος άνθρωπος. Ένας εύστροφος ανθρώπινος νους μπορεί, και με τη θέα ακόμα του προσώπου, και με την εξωτερική δηλαδή εμφάνιση ενός ανθρώπου, να αναγνωρίσει την εσωτερική κατάστασή του.

Πόσο λοιπόν περισσότερο θα μπορούν να το κάνουν αυτό οι δαίμονες, οι οποίοι είναι, εξαιτίας της πνευματικής τους φύσης, πολύ πιο ευαίσθητοι και πολύ πιο οξυδερκείς από τους ανθρώπους;

(αββά Κασσιανού, Συνομιλίες, εκδ. Ετοιμασία τομ. Α, σελ. 217-218)

---

από τον αγ.Ιωάννη σιναΐτη (βαθμ.15η, περί αγνείας)

73. Ἄλλο χαρακτηρίζεται ἀπὸ τοὺς διακριτικοὺς Πατέρας προσβολὴ καὶ ἄλλο συνδυασμὸς καὶ ἄλλο συγκατάθεσις καὶ ἄλλο αἰχμαλωσία καὶ ἄλλο πάλη καὶ ἄλλο ψυχικὸ πάθος. Π ρ ο σ β ο λ ὴ ὀνομάζουν οἱ μακάριοι ἕνα ἁπλοῦν λόγο ἢ μία τυχαία εἰκόνα ποὺ ἐμφανίζεται γιὰ πρώτη φορὰ στὴν καρδιά. Σ υ ν δ υ α σ μ ὸ δέ, τὸ νὰ συζητήσης μὲ τὸ ἐμφανισθὲν εἴτε ἐμπαθῶς εἴτε ἀπαθῶς. Σ υ γ κ α τ ά θ ε σ ι, τὴν ἡδονικὴ στροφὴ τῆς ψυχῆς πρὸς τὸ ἐμφανισθέν. Καὶ α ἰ χ μ α λ ω σ ί α, τὴν ὁρμητικὴ καὶ ἀθέλητη ἁρπαγὴ τῆς καρδιᾶς· ἢ τὴν ἐξακολουθητικὴ συνεύρεσι μὲ αὐτό, πράγμα ποὺ ἐξαφανίζει τὴν καλή μας ψυχικὴ κατάστασι.

Π ά λ η ὁρίζουν ὅτι εἶναι ἡ παράταξις μιᾶς ἴσης πρὸς τὸν ἐχθρὸ δυνάμεως, μὲ τὴν ὁποία, ἀνάλογα μὲ τὴν θέλησί μας, ἢ νικοῦμε ἢ ὑφιστάμεθα ἥττα. Π ά θ ο ς δὲ λέγουν ὅτι εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ἐμφωλεύει πολὺν καιρὸ ἐμπαθῶς μέσα στὴν ψυχή, καὶ τὸ ὁποῖο ἀπὸ τὴν πολλὴ συνήθεια ἔχει κάνει τὴν ψυχὴ νὰ παραδίδεται μόνη της σ᾿ αὐτό.

Ἐξ᾿ ὅλων αὐτῶν τὸ μὲν πρῶτο δὲν εἶναι ἔνοχο, τὸ δεύτερο ὄχι καὶ τόσο, τὸ δὲ τρίτο ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν κατάστασι τοῦ ἀγωνιζομένου. Ὅσον ἀφορᾶ τὴν πάλη, αὐτὴ θὰ προξενήση ἢ στεφάνους ἢ τιμωρίες. Ἡ αἰχμαλωσία διαφορετικὰ κρίνεται τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς καὶ διαφορετικὰ τὶς ἄλλες ὧρες· καὶ ἀλλοιώτικα γιὰ πονηροὺς λογισμούς. Τὸ πάθος τέλος γιὰ ὅλους, ἢ τακτοποιεῖται μὲ τὴν ἀνάλογη μετάνοια ἢ τιμωρεῖται στὴν μέλλουσα κόλασι. Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ ἀντιμετωπίζει νικηφόρα καὶ μὲ ἀπάθεια τὸ πρῶτο, διὰ μιᾶς περιέκοψε ὅλα τὰ κακὰ ἐπακόλουθα.

Ὁμιλοῦν οἱ πιὸ ἀκριβολόγοι ἀπὸ τοὺς γνωστικοὺς Πατέρες καὶ γιὰ μία ἄλλη ἔννοια, λεπτότερη ἀπὸ τὶς προηγούμενες, ἡ ὁποία σύμφωνα μὲ ὡρισμένους ἀποκαλεῖται π α ρ α ρ ρ ι π ι σ μ ὸ ς τ ο ῦ ν ο ό ς. Αὐτὴ ἡ ἔννοια παρευθύς, χωρὶς νὰ μεσολαβήση χρόνος ἢ λόγος ἢ εἰκόνα, παρουσιάζει μὲ περισσότερη ὀξύτητα τὸ πάθος στὸν ἄνθρωπο. Ἀνάμεσα στὰ πνεύματα τοῦ κακοῦ τίποτε δὲν ὑπάρχει πιὸ ταχὺ καὶ πιὸ ἀδιόρατο. Μὲ μόνη τὴν λεπτὴ καὶ ἁπλὴ ἐνθύμησι, ἀ χ ρ ό ν ω ς, ἀ φ θ ά σ τ ω ς, σὲ πολλοὺς δὲ καὶ ἀ γ ν ώ σ τ ω ς παρουσιάζεται μέσα στὴν ψυχή. Ἐὰν δὲ κάποιος μπόρεσε διὰ μέσου τοῦ πένθους νὰ κατανοήση τὴν λεπτότητα αὐτοῦ τοῦ πνεύματος, αὐτὸς μπορεῖ νὰ μᾶς διδάξη, πῶς γίνεται μὲ μόνη τὴν ὅρασι, μὲ ἕνα ἀνεπαίσθητο βλέμμα καὶ ἄγγιγμα χεριοῦ καὶ ἄκουσμα μελῳδίας, χωρὶς καμμία ἔννοια καὶ σκέψι νὰ πορνεύη ἐμπαθῶς ἡ ψυχή!

---

Τα ''κατορθώματα'' τον δαιμόνων.

Με τα φωτισμένα μάτια της ψυχής του ο άγιος έβλεπε πώς πήγαιναν οι δαίμονες να πειράξουν τους ανθρώπους. Τους πλησίαζαν και τους ψιθύριζαν κάθε λογής πονηρίες, παρακινώντας τους σε διάφορα αμαρτήματα. Κι εκείνοι, ζαλισμένοι από τις έγνοιες και τις σκοτούρες της ζωής, δεν υποψιάζονταν ότι αυτό που συλλογιζόταν ο νους τους ήταν από δαιμονική ενέργεια.

Έτσι, δέχονταν και μελετούσαν τους λογισμούς σαν δικούς τους. Και αφού τους καλλιεργούσαν αρκετά μέσα στο μυαλό τους, έπεφταν στα αντίστοιχα αμαρτήματα − άλλοι σε οργή, άλλοι σε κατάκριση, άλλοι σε μνησικακία, άλλοι σε διαμάχη και άλλοι σε άλλα.

Βλέποντάς τα όλ’ αυτά ο δούλος του Θεού, έλεγε με θλίψη:

− Α, τους πανούργους! Γίνανε αφεντικά, οι άθλιοι, και δίνουν προσταγές στους ανθρώπους! Αυτοί πάλι, νομίζοντας πως όλες οι σκέψεις γεννιούνται από το δικό τους μυαλό, τις πραγματοποιούν αδιάκριτα στο άψε-σβήσε... Να γιατί δεν πρέπει ποτέ να κάνουμε κάτι, πριν καλοεξετάσουμε τους λογισμούς μας.

Διηγήθηκε μάλιστα κι ένα σχετικό περιστατικό:

− Είδα κάποτε δυο ανθρώπους να στέκονται ήσυχοι και να δουλεύουν. Ξαφνικά, πλησιάζει τον έναν κάποιος μαύρος, σκύβει στ’ αφτί του και αρχίζει να του ψιθυρίζει κάτι, ποιος ξέρει τι. Μετά από λίγη ώρα πάντως και καθώς ο μαύρος συνέχιζε τους ψιθύρους του, αφήνει ο άνθρωπος τη δουλειά του, τρέχει στον συντεχνίτη του και αρχίζει να τον λούζει με βρισιές.

Τότε παρουσιάστηκε ένας άλλος μαύρος. Σίμωσε στ’ αφτί του δεύτερου κι έπιασε να τον ξεσηκώνει κι αυτόν, με τους δικούς του ψιθυρισμούς, σε αντεπίθεση και καβγά. Έτσι βρέθηκαν κι οι δυο να στέκονται αντιμέτωποι και ν’ αλληλοβρίζονται, έχοντας πίσω τους τους δαίμονες να συνδαυλίζουν τον θυμό τους! Πόσο αγανάκτησα!

Και συμπλήρωσε με φανερή δυσφορία:

− Α, τους απατεώνες, τους βρωμερούς! Κοίτα πώς σπέρνουν διχόνοιες ανάμεσα στους ανθρώπους! Μα κι αυτοί πάλι, τόσο ανόητοι είναι; Να κάνουν αναντίρρητα και απερίσκεπτα ό,τι τους συμβουλεύουν οι δαίμονες!

Ένας ασκητής επίσκοπος - Όσιος Νήφων επίσκοπος Κωνσταντιανής