Πώς δικαιολογούνται οι πέντε άνδρες της Σαμαρείτιδας και ο έκτος που δεν ήταν άνδρας της;

«Και η γυναίκα η Σαμαρείτιδα και εκείνη που πήρε τους εφτά αδελφούς ως άνδρες της, σύμφωνα με τους Σαδδουκαίους, και η αιμορροούσα, και εκείνη που έσκυβε στη γη, και η κόρη του Ιαείρου, και η  συροφοινίκισσα δηλώνουν και την ανθρώπινη φύση στο σύνολο της και την ψυχή του κάθε επί μέρους ανθρώπου και κάθε μια σημαίνει, σύμφωνα με τη  διάθεση που υπόκειται στο πάθος, τόσο τη φύση όσο και την ψυχή.

Για παράδειγμα· η γυναίκα των Σαδδουκαίων είναι η  φύση ή η ψυχή, που συνοίκησε βέβαια άγονα με όλους τους Θείους νόμους που δόθηκαν από τους αιώνες, δεν  υποδέχεται όμως την προσδοκία των μελλοντικών.

Η αιμορροούσα επίσης είναι η φύση και η ψυχή, που με τα πάθη αφήνει να της γλιστρήσει πρός την ύλη η δύναμη που της δόθηκε για τη δημιουργία έργων και λόγων δικαιοσύνης.

Η Συροφοινίκισσα είναι η ίδια φύση και ψυχή του κάθε ανθρώπου, που έχει κόρη της τη διάνοια αιμορραγεί ασταμάτητα εξαιτίας της αγάπης πρός την ύλη. Η κόρη του Ιαείρου είναι επίσης η σύμφωνα με το νόμο φύση και ψυχή, που έχει τέλεια νενεκρωθεί από το να μην πράττει τις νομικές εντολές και να μην εκτελεί τα Θεία προστάγματα. Η συγκύπτουσα γυναίκα είναι η φύση και η ψυχή που με την απάτη του διαβόλου έστρεψε πρός την ύλη όλη τη σχετική με την πράξη νοερή δύναμη.

Η Σαμαρείτιδα, όμοια με τις προηγούμενες γυναίκες, σημαίνει τη φύση ή την ψυχή του καθενός, που χωρίς το προφητικό χάρισμα συμβίωσε, σαν με άνδρες, με όλους τους νόμους που δόθηκαν στη φύση μας, από τους οποίους οι πέντε είχαν προηγηθεί, ενώ ο έκτος, αν και ήταν παρών, αλλά όμως αυτός δεν ήταν άνδρας της φύσης ή της ψυχής, με το το να μή γεννά από αυτήν τη δικαιοσύνη που σώζει στον αιώνα.

Έλαβε λοιπόν η φύση ως άνδρα τον πρώτο νόμο, το νόμο στον παράδεισο· δεύτερο νόμο τον νόμο μετά τον παράδεισο· τρίτο το νόμο κατά τον κατακλυσμό του Νώε· τέταρτο το νόμο της περιτομής επί του Αβραάμ· πέμπτο το νόμο της προσφοράς του Ισαάκ.

Αυτούς όλους τους έλαβε η φύση και τους απέρριψε εξαιτίας της ακαρπίας της στα
έργα της αρετής.

Έκτο είχε το νόμο μέσω του Μωϋσή που ήταν σαν να μην τον είχε ή επειδή δεν εκτελούσε τις πράξεις δικαιοσύνης που εκείνος όριζε ή επειδή επρόκειτο αυτή να μεταβεί σε άλλο νόμο ως άνδρα, δηλαδή το ευαγγέλιο, γιατί ο νόμος δεν είχε δοθεί στους ανθρώπους αιώνια, αλλά κατά οικονομία που παιδαγωγούσε προς το μεγαλύτερο και μυστικότερο.

Μ'αυτή την έννοια νομίζω είπε ο Κύριος στη Σαμαρείτιδα «και νυν ον έχεις ουκ έστι σός». Γιατί γνώριζε ότι ο άνθρωπος θα μεταφερόταν στο Ευαγγέλιο. Γι'αυτό και γύρω στην έκτη ώρα, όταν κατ'έξοχή περιλάμπεται η ψυχή από παντού από τις ακτίνες της γνώσης εξαιτίας της παρουσίας σ'αυτήν του Λόγου, κι ενώ είχε φύγει η σκιά του νόμου, συνομιλούσε την ώρα αυτή μαζί της, και κοντά στο πηγάδι του Ιακώβ, στέκοντας δηλαδή κοντά στην πηγή μαζί με το Λόγο των θεωρημάτων της Γραφής. Αυτά ας λεχθούν πρός το παρόν και για το θέμα αυτό».

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, ΕΠΕ Φ 14Β, 263-267

πηγή

-----

προτεινόμενος δεσμός μια προσέγγιση στο Ευαγγέλιο του μικρού παρακλητικού που ''δείχνει'' κάπως (στο μέτρο του δυνατού), την διαχρονική αναλογία Λόγου (Ανθρώπου) με λόγους (ανθρώπους) ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ, δια των ζωηφόρων αιωνίων λόγων Του! για να μας ωριμάσουν και φτάσουν (κατά τάξη και ετοιμότητα και πόσο μας αναλογεί χάριτι) στο μέτρο της του Χριστού ηλικίας...

αλλά και το ότι Αυτός (ο σταυρός) μας δόθηκε σαν σημάδι πάνω στο μέτωπό μας, όπως στον Ισραήλ δόθηκε η περιτομή·

Ιακώβ, Θεοτόκος/κλίμαξ, Αγία Φωτεινή και τα προτεινόμενα βιώματα εξ αυτού του ‘’χώρου’’

Ακολουθία αγίας Φωτεινής και Οίκοι αγ.Ιωάννου Προδρόμου

(26 Φεβ)

---

ευαγγέλιον εσπερινού αγ.Φωτεινής.... 3 ἄγουσι δὲ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι γυναῖκα ἐπὶ μοιχείᾳ κατειλημμένην, καὶ στήσαντες αὐτὴν ἐν μέσῳ 4 λέγουσιν αὐτῷ· διδάσκαλε, αὕτη ἡ γυνὴ κατείληπται ἐπ' αὐτοφώρῳ μοιχευομένη· 5 καὶ ἐν τῷ νόμῳ ἡμῶν Μωϋσῆς ἐνετείλατο τὰς τοιαύτας λιθάζειν. 6 σὺ οὖν τί λέγεις; τοῦτο δὲ εἶπον ἐκπειράζοντες αὐτόν, ἵνα σχῶσι κατηγορίαν κατ' αὐτοῦ. ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς κάτω κύψας τῷ δακτύλῳ ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν. 7 ὡς δὲ ἐπέμενον ἐρωτῶντες αὐτόν, ἀνέκυψε καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον ἐπ' αὐτήν. 8 καὶ πάλιν κάτω κύψας ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν. 9 οἱ δὲ ἀκούσαντες ἐξήρχοντο εἷς καθ' εἷς, ἀρξάμενοι ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ κατελείφθη ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἡ γυνὴ ἐν μέσῳ οὖσα. 10 ἀνακύψας δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῇ· γύναι, ποῦ εἰσιν; οὐδείς σε κατέκρινεν; 11 ἡ δὲ εἶπεν· οὐδείς, Κύριε. εἶπε δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς· οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε. (Ιωαν.η')

Τί ἔγραφε ὁ Χριστὸς στὴ γῆ; Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς ως συνάφεια με τα έργα μοιχείας που ποιεί η ψυχή , προτού πίει το λάλον ύδωρ ως άλλη σαμαρείτις.... γραφή επί γης .... Κύριε ήμαρτον....

---

Γιατί η Σαμαρείτισσα πήγε στο πηγάδι ώρα μεσημέρι. Έκτη ώρα της ημέρας, κατά το τότε ωρολόγιο. Ώρα ἦν ὡς ἕκτη»(Πατερικές ερμηνείες)

Η χρονικὴ δήλωση «ὥρα ἦν ὡς ἕκτη» εξυπηρετεί μόνο τον καθορισμό της ώρας και της παρουσίασης του πρωταγωνιστή. Βεβαίως παραμένει ανοιχτό το συχνό ερώτημα, γιατί η Σαμαρείτισσα πηγαίνει στην πηγή για να αντλήσει νερό ειδικά κατά την πλέον θερμή ώρα της ημέρας.

Οι Πατέρες σχολιάζουν ως εξής την έκτη ώρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η συνάντηση του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα.

Α.Ο Μωυσής μετά τον φόνο ενός Αιγυπτίου ο οποίος κακομεταχειριζόταν ένα συμπατριώτη του, λόγω του φόβου της τιμωρίας από τον Φαραώ, αυτοεξορίζεται.

Φτάνει σε ένα πηγάδι στη γη Μαδιάμ όπου συναντά τη μέλλουσα σύζυγό του Σεπφώρα. Ο Ιώσηπος μας πληροφορεί ότι ήταν μεσημβρία. Την ίδια περίπου ώρα που ο Μωυσής συνάντησε τη Σεπφώρα, συναντά και ο Χριστός στη πηγή του ποιμένος πατριάρχη Ιακώβ (συζύγου της Λεία και τηςΡαχήλ) μία Σαμαρείτισσα. Μία γυναίκα μοναχική, «βδελυκτή» και μισητή (για τα ιουδαϊκά δεδομένα), η οποία επιπλέον έχει ήδη έλθει εις γάμου κοινωνία με έξι διαδοχικούς άνδρες και έχει ενώπιόν της τον κατά σειρά έβδομο. Έτσι, ως κατεξοχήν «Νυμφίος», αποκαλύπτεται στον ακροατή του Ιω κεφ. 2-4 ο σαρκωμένος Λόγος-Σοφία, ο ὤν ἐν τοῖς κόλποις τοῦ Πατρός. Κι ενώ ο διάλογος του Μωυσή με τη Σεπφώρα θα οδηγήσει σε σωματική ένωση, ο διάλογος του Χριστού με τη Σαμαρείτισσα θα οδηγήσει σε πνευματική ένωση. Θα αποτελέσει ο Χριστός τον έβδομο άνδρα της, που συμβολικά μπορεί να σημαίνει τον τέλειο πνευματικά.

Ο Χριστός γίνεται δηλαδή πνευματικός Νυμφίος για τη Σαμαρείτισσα προσφέροντάς της την αστείρευτη πηγή με το ζων ύδωρ της λατρείας του Θεού εν Πνεύματι και αληθεία

Β.Ο Ωριγένης παρομοιάζει τη Σαμαρείτιδα με τη Ρεβέκκα. Επειδή δε ήταν ἐπαινετὴ ἡ τῆς ῾Ρεβέκκας ὑδρία, οὐ καταλείπεται ὑπ’ αὐτῆς, ἡ δὲ τῆς Σαμαρείτιδος <οὐκ> οὖσα, ὥρᾳ ἕκτῃ ἀφίεται. Η υδρία προφανώς της ομόφυλης συζύγου του Πατριάρχη είναι επαινετή διότι δύναται να ξεδιψάσει, ενώ της Σαμαρίτισσας τελικά αδυνατεί και εγκαταλείπεται κατόπιν κενή. Επίσης μέσω της επισήμανσης της ώρας αποδεικνύεται ότι ο Ιησούς έχει αυθεντικά ανθρώπινο σώμα αφού αισθάνεται την κόπωση της μεσημβρίας:

Γ.Ο άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής αναφέρει την έκτη ώρα ως τον καιρό κατά τον οποίο περιλάμπεται η ψυχή από παντού από τις ακτίνες της γνώσης λόγω της παρουσίας του Λόγου σε αυτὴν που σηματοδοτεί την παρέλευση της σκιάς του νόμου.

Δ.Ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς (1129–1152 μ.Χ.) σχολιάζει ότι η αναφορά στην ώρα φανερώνει το εγκρατές στην τροφή, το λιτό και το φιλόσοφο. Έως το μεσημέρι ο Χριστός ήταν άσιτος, αν και πεζοπορούσε θερμαινόμενος από τον ήλιο. Επίσης η αναφορά στην ώρα δηλώνει ότι την ίδια ώρα που η Εύα λάμβανε το δηλητήριο της παρακοής, η απόγονη της Εύας Σαμαρείτισσα λάμβανε το λυτήριο της αμαρτίας.

Ε. . Επιπλέον υπάρχουν τρεις μυστικοί λόγοι για την αναφορά της έκτης ώρας:

(α) Πρώτον. ο Χριστός σαρκώθηκε κατά την έκτη ηλικία του κόσμου. Πρόκειται για ερμηνεία του ιερού Αυγουστίνου.
1ος αιώνας: Από τον Αδάμ στον Νώε
2ος αιώνας: Από τον Νώε στον Αβραάμ
3ος αιώνας: Από τον Αβραάμ στον Δαβίδ
4ος αιώνας Από τον Δαβίδ μέχρι τη μετοίκηση Βαβυλώνας
5ος αιώνας: Από τη μετοίκηση Βαβυλώνας μέχρι τη Βάπτιση Ιωάννη
6ος αιώνας: Ο αιώνας του Χριστού

(β) Δεύτερον ο άνθρωπος δημιουργήθηκε την έκτη ημέρα και ο Χριστός συνελήφθη τον έκτο μήνα. Υπονοεί το Λκ. 1:26 όπου επισημαίνεται ο «μήνας» της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ.

(γ) Τρίτον ο Κύριος ήλθε και έγινε φορέας μέσω της άνθησης της αγάπης στις καρδιές εξαιρετικής ευημερίας, όπως συμβαίνει και όταν μέσω ήλιος βρίσκεται στην λαμπρότερη του στιγμή (πρβλ. Ιώβ 31:26). Η παρουσία ταυτόχρονα σήμανε τον μαρασμό της φυσικής αγάπης (σωματικής έλξης).

ΣΤ. Πιθανόν ο Ευαγγελιστής θέλει να δημιουργήσει την εξής αντίθεση στους ακροατές του. Όντως η Σαμαρείτιδα βρισκόταν σε μια ασυνήθιστη ώρα για άντληση νερού η οποία γινόταν πρωί ή απόγευμα όπου ο ήλιος δεν έκαιγε.
Βεβαίως όμως ήταν η κατάλληλη ώρα για να αποκομίσει το «ζων ύδωρ» από τον «πνευματικό ήλιο». Το ζωντανό ύδωρ (που συνιστά παράδοξο, καθώς το ύδωρ ακόμη και νεαρό [< νερό] είναι νεκρό), αποτελεί στο ευαγγέλιο του Ιωάννη μεταφορά της παρουσίας του Πνεύματος, δεν ξεδιψά απλώς αλλά μεταμορφώνει τον φορέα του σε ζωοδόχο πηγή που μετατρέπει τη στέπα που τον περιβάλλει σε παράδεισο.( Σάββα Αγουρίδη, Ερμηνεία Καινής Διαθήκης 4. Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο Α΄ Κεφ. 1)

Ζ.Ταυτόχρονα στην αφήγηση περί της έκτης ώρας της Μεγάλης Παρασκευής υπάρχουν παραλληλισμοί με εκείνη της Σαμαρίτισσας: 

(α) Στα εδάφια 4:6 και 19:1 κ.ε. ο Ιησούς παρουσιάζεται ως πάσχων. 

(β) Ο Ιησούς στην πηγή του Ιακώβ την έκτη ώρα με το πρώτο ἐγώ εἰμί αποκαλύπτει τη μεσσιανική του ταυτότητα. Την ίδια ώρα της Παρασκευής του Πάσχα στην αγία Πόλη ο Πιλάτος παρουσιάζει στους Ιουδαίους τον Ιησού με τις λέξεις ἴδε ὁ βασιλεὺς ὑμῶν (γ) Ο βδελυκτός Σαμαρειτικός λαός αποδέχεται το Νυμφίο ενώ ο ιουδαϊκός, ο ἴδιοι, τον απορρίπτουν και τον θανατώνουν φρικτά ενώ εκείνος και πάλι θα κραυγάσει Διψώ όπως στη Σαμαρίτισσα (Ιω 4:6,19,28).