Περί του Αγίου Πνεύματος Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου

Τό "Αγιο Πνεύμα πάντοτε υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει, δεν έχει οϋτε αρχή οϋτε τέλος, άλλ' είναι πάντοτε ενωμένο καί άριθμείται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό.

Διότι δεν θα άρμοζε ποτέ να ελλείπει ό Υίός από τον Πατέρα ή το Πνεύμα από τον Υιό, επειδή θα ήταν σε μέγιστο βαθμό άδοξη ή θεότητα, σαν από μεταμέλεια ακριβώς να ήλθε σε συμπλήρωση για να γί­νει τέλεια.

Το Άγιο Πνεύμα λοιπόν πάντοτε και αιώνια μεταλαμβάνεται, δεν μεταλαμβάνει·

οδηγεί στην τελείωση, δεν τελειώνεται- παρέχει την πνευματική πλήρωση, δεν έχει ανάγκη πληρώσεως- αγιάζει, δεν αγιάζεται- κάνει θεούς, δεν θεώνεται αυτό πρός Εαυτό, και προς εκείνους με τους οποίους είναι ενωμένο, είναι πάντοτε το ίδιο και απαράλλακτο-αόρατο, άχρονο, αχώρητο, αναλλοίωτο, υπεράνω από κάθε έννοια ποιότητας, ποσότητας και μορφής, αψηλάφητο, κινούμενο άφ' Έαυτοϋ, κινούμενο συνεχώς, έχοντας άφ' Εαυτού εξουσία, έχοντας άφ' Εαυτού δύναμη, παντοδύναμο (αν και ως προς την πρώτη αρχή, όπως ακριβώς όλα τα αναφερόμενα είς τον Μονογενή Υιό, έτσι και του Πνεύμα­τος ανάγεται εις τον Θεό Πατέρα).

Είναι ζωή και πρόξενος ζωής, το φως και χορηγεί φως, άφ' Έαυτού αγαθό και πηγή αγαθότητος.

Πνεύμα ευθές, ηγεμονικό, κύριο, αποστέλλει, θέτει όρια, κάνει τους ανθρώπους ναούς οίκους Του, οδη­γεί, ενεργεί όπως θέλει, διανέμει χαρίσματα. Είναι Πνεύμα υιοθεσίας, αληθείας, σοφίας, συνέσεως, γνώσεως, ευσέβειας, βουλής, δυνάμεως, φόβου, όσων έχουν απαριθμηθεί.

Δία του Αγίου Πνεύματος γνωρίζεται ό Πατήρ και δοξάζεται ό Υιός,και από Αυτούς μόνο γνωρίζεται Αυτό, είναι δηλαδή τα τρία πρό­σωπα "Εν, μία είναι ή λατρεία καί ή προσκύνηση, μία ή δύναμη, ή τελει­ότητα, ένας ό αγιασμός.
Και γιατί να μακρολογώ;

Όλα όσα έχει ό Πατήρ, είναι του Υιού, εκτός από την αγεννησία..
Όλα όσα έχει ο Υιός, είναι του Αγίου Πνεύματος, εκτός από την γέννηση.

Αυτά (τα ιδιώματα) όσο μπορώ βέβαια να εκφρασθώ με τον λόγο μου, δεν ξεχωρίζουν ουσίες, άλλ' ορίζουν την μία και ενιαία ουσία της θεότητας.