ετοιμότητα περάσματος...

Ένας ιερεύς ό παπά – Θεόδωρος κλήθηκε γιά νά κοινωνήσει δύο χριστιανούς ετοιμοθάνατους.

Έναν πλούσιο, σκληρό καί φιλάργυρο καί μία ενάρετη χήρα, πού μεγάλωσε μόνη της, μέ τιμιότητα καί σωφροσύνη, σκληρό αγώνα καί φτώχεια πολλή, εκείνα τά χρόνια, οκτώ παιδιά!!!

Ό παπά-Θεόδωρος πήρε μαζί τόν διάκονο του, τόν διάκο -Λαυρέντιο. Μπροστά ό νεωκόρος, στο πλάι ο διάκονος καί ό ιερεύς μέ τό άγιο Ποτήριο, ασκεπής καί μέ τόν Αέρα στούς ώμους, (όπως εσυνηθίζετο τότε), πήγαν πρώτα στό σπίτι τού πλούσιου, αλλά αυτός ούτε κάν ήθελε νά ακούσει γιά Θεία Κοινωνία! Μόνο φώναζε:

-Δέν είμαι εγώ γιά θάνατο!

Έγινε ένας διάλογος, όσο ήταν δυνατόν, μεταξύ τού ιερέως καί τού άρρωστου, αλλά αυτός ήταν ανένδοτος, δέν ήθελε νά κοινωνήσει. Λέγει τότε ό διάκονος, ό πατήρ Λαυρέντιος:

-Πάτερ Θεόδωρε, μού δίνετε, σάς παρακαλώ τό άγιο Ποτήριο, νά πάω νά κοινωνήσω τήν ετοιμοθάνατη κυρία Μαρία καί εσείς νά συζητήσετε μέ τόν ασθενή μέχρι νά γυρίσω! καί, εάν έχει πεισθεί, νά τόν κοινωνήσομε μετά;

-Νά πάς παιδί μου, μέ τίς ευχές μου.

Ό νεωκόρος μπροστά μέ τό λαδοφάναρο καί πίσω ό διάκονος μέ τήν Θεία

η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης στην Ροδόπη

Η Ιερά και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης είναι σεβαστή όχι μόνο στους Χριστιανούς, αλλά και στους Μουσουλμάνους της Κομοτηνής.
Εκατονταδες πιστοι σπευδουν καθημερινα στη Μονή Βαθυρρύακος, που βρίσκεται δεκαπέντε χιλιόμετρα έξω από την Κομοτηνή, στην παλιά εθνική οδό Κομοτηνής – Ξάνθης, για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα στην οποια απεικονίζεται η Παναγία Βρεφοκρατούσα.
Πρόκειται για ένα Πανθρακικής εμβέλειας προσκύνημα με μεγάλη ιστορία.

ΠΩΣ ΒΡΕΘΗΚΕ Η ΕΙΚΟΝΑ
Η περιοχή που βρίσκεται σημερα το μοναστήρι, καποτε το 12ο αιώνα είχε το όνομα Παναγία.
Ο τοπος εκεινος απο πολυ παλια θεωρουνταν άγιος γιατί στα βάθη των αιώνων, κατά την περίοδο ακόμη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, πριν η περιοχή κατακτηθεί από τους Οθωμανούς Τούρκους, είχε έντονη την παρουσία της Παναγίας.
Αργοτερα επί Τουρκοκρατίας η περιοχή μοιράστηκε σε τσιφλικάδες. Συνολικα υπηρχαν 4 τσιφλικια.
Στους πλούσιους αγάδες ανήκαν φιλέτα γης και αυτοί διοικούσαν την περιοχή, καλλιεργούσαν τα κτήματα και δεν επέτρεπαν φυσικά την ανέγερση εκκλησιών.

Η σταυροαναστάσιμη ταυτότητα του ''ηλίου'' στην ανατολή και στην δύση Του...

Άγγελος ευαγγελίσθηκε στη Μαρία τη γέννηση του Χριστού  ως ανθρώπου, και Άγγελος ευαγγελίσθηκε στη Μαγδαληνή Μαρία τη φοβερή ανάσταση από τον τάφο. Νύχτα γεννιέται ο Χριστός στη Βηθλεέμ και πάλι νύχτα ξαναγεννιέται στη Σιών από τον τάφο. Με σπάργανα καταδέχεται να τυλιχθεί στη γέννηση, με σπάργανα και στην ταφή ξανατυλίγεται. Δέχεται σμύρνα όταν γεννήθηκε, σμύρνα και αλόη στην ταφή καταδέχεται. Εκεί άνδρας της Μαρίας ονομάζεται αυτός που δεν είναι άνδρας της, και εδώ ο Ιωσήφ που είναι απ’ την Αριμαθαία αναδεικνύεται ο κηδευτής της ζωής μας. Στη Βηθλεέμ και σε φάτνη ο τόπος της γεννήσεως, αλλά και στον τάφο σαν σε φάτνη ο τόπος της αναστάσεως. Πρώτοι από όλους οι ποιμένες ευαγγελίζονται τη γέννηση του Χριστού , αλλά και πρώτοι από όλους ποιμένες του Χριστού  οι μαθητές ευαγγελίσθηκαν την αναγέννηση του Χριστού  από τους νεκρούς. Εκεί φώναξε το χαίρε ο Άγγελος προς την Παρθένο, και εδώ το χαίρετε ανέκραξε προς τις γυναίκες ο Άγγελος της μεγάλης αποφάσεως του Θεού, ο Χριστός. Στην πρώτη γέννηση ο Χριστός μετά από σαράντα ημέρες μπήκε στην επίγεια Ιερουσαλήμ, στον ναό, και πρόσφερε ως πρωτότοκος στον Θεό ένα ζευγάρι τρυγόνια, αλλά και στην ανάσταση από τους νεκρούς ο Χριστός, μετά από σαράντα ημέρες, ανέβηκε στην ουράνια Ιερουσαλήμ, απ’ όπου δεν είχε αποχωρισθεί ως Θεός, στα πραγματικά Άγια των Αγίων ως άφθαρτος πρωτότοκος από τους νεκρούς, και πρόσφερε στον Θεό και Πατέρα σαν δυο πάναγνα τρυγόνια, την ψυχή και τη σάρκα τη δική μας. Και εκεί τον υποδέχτηκε σαν άλλος Συμεών, ο Παλαιός των ημερών Θεός και Πατέρας, στους κόλπους Του, σαν σε αγκάλες, με

Εμφάνιση των ψυχών από την Αιωνιότητα κατά το Σαρανταλείτουργο των Χριστουγέννων.

Εἶχα πεῖ σέ ἕναν συγκεκριμένο ἱερέα, πού ὑπηρετεῖ σέ μία κοινότητα μέ λίγους κατοίκους, νά ἀρχίση νά κάνη τό Σαρανταλείτουργο τῶν Χριστουγέννων.

Καί ὁ καλός ἱερέας μοῦ λέει:

– Μά, Πανιερώτατε, τό χωριό μας ἔχει λίγους κατοίκους, ἐμεῖς δέν ἔχουμε καί ψάλτες τακτικούς, πῶς θα κάνω σαρανταλείτουργο;

– Βάλε μία γυναῖκα, τοῦ λέω, νά σοῦ λέη ἕνα Κύριε ἐλέησον, τό Ἀμήν καί τό Παράσχου Κύριε.

Ξεκίνησε ο ἱερέας αὐτός, ὄντως, Σαρανταλείτουργα πρίν ἀπό 4 χρόνια.

Την τρίτη χρονιά, περίοδο τῶν Χριστουγέννων, ἔρχεται συγκινημένος καί μοῦ λέει:

– Σέ εὐχαριστῶ, πού μέ ἔβαλες να κάνω Σαρανταλείτουργα, διότι ἔγινες ἡ ἀφορμή ἡ θεία Λειτουργία γιά μένα νά εἶναι ὄχι ἁπλῶς ἀκουστική (βρῆκε και ψάλτες), ὄχι μόνο νά διαβάζουμε εὐχές (νά εἶναι ἀνάγνωσμα), ἀλλά ἔγινε καί ὁρατή… τήν εἶδα μέ τά μάτια μου!

– Κύριε ἐλέησον, τοῦ λέω. Τί εἶδες;

Καί μοῦ λέει:

–Τό πρωΐ μνημόνευσα 2.000 ὀνόματα στην Πρόθεση καί ξεκίνησα τή θεία

''καλά'' παιδιά....

Μα πώς είναι καλά παιδιά, αφού είναι μακριά από τον Θεό;

Έβγαλε”, λέει ο άλλος, ”καλά παιδιά”. Δικηγόρος, ιατρός, συμβολαιογράφος κ.τ.λ… Θα πάνε στον παράδεισο αυτά; Τα καλά παιδιά για εμάς είναι τα μορφωμένα. Που ξέρουν να λένε το ευχαριστώ ”μερσί” και το συγγνώμη ”μπαρτόν”.

Μα πώς είναι καλά παιδιά, αφού είναι μακριά από τον Θεό;

Ο γονέας φέρει ευθύνη κυρίως για την ψυχή του παιδιού του.

Είπα κάποτε σε μία ομιλία, όταν ο γιός μου, ο Νεκτάριος ήταν μικρός:

– Εάν πρόκειται να χαθεί η ψυχή του, προτιμότερο είναι να το πάρει τώρα ο Θεός και να σωθεί…

Στους περισσότερους, φάνηκε τολμηρό αυτό που είπα και έλεγαν:

– Ακούς εκεί; Αυτός που δεν είχε παιδί τόσα χρόνια και του έδωσε ο Θεός έπειτα από 17 χρόνια παιδί να λέει να φύγει…

Μα αυτή είναι η πραγματικότητα. Τι να το κάνω; Για να μου κρατήσει το όνομα; Τί μου χρειάζεται το όνομα; Η ψυχή του να σωθεί…

Η ευθύνη του γονέα δεν είναι μόνο υλική, αλλά κατεξοχήν πνευματική.

περί πνευματικής ζωής (Όσιος Ιερώνυμος της Αιγίνης)

-Απολαύστε την πνευματική ζωή!

–Δεν υπάρχει τίποτε γλυκύτερο απ’ αυτήν.

–Δεν υπάρχει τίποτε γλυκύτερο απ’ αυτήν

Ο καθένας εκ των έργων του δικαιωθήσεται ή κριθήσεται. Ό,τι έργα θα κάνης, αυτά θα σε κρίνουν ή βοηθήσουν*.

Αν κοιμηθώ εγώ, θα λυπηθείς εσύ. Θα πεις την επομένη: Ο καημένος ο Γέρων απ την Μικρά Ασία, αλλά δεν θα μπορείς να κάμεις τίποτα περισσότερο ή, εκείνες, ή άλλοι για σένα. Ό,τι θα κάνη ο καθένας μόνος του.

Σε κηρύγματα, μη τρέχετε πολύ. Μελετήσατε εις το σπίτι σας. Επιμεληθείτε ολίγον την σιωπή. Εις την προσευχή με ταπείνωση να πηγαίνετε, να σας λυπηθεί ό Θεός.

Ο Χριστιανός δεν πρέπει ούτε δειλός να είναι, ούτε απελπισία να έχει.

«Όταν προσεύχομαι, νοερώς βρίσκομαι στον Γολγοθά, όπου σταύρωσαν τον Χριστό μας, στον Πανάγιο Τάφο Του, στο Όρος των Ελαιών, στη Βηθλεέμ».

–Εάν δεν έλθουν δάκρυα στην προσευχή, η προσευχή δεν εισακούεται.

–Να μην σηκωθείς από την προσευχή, εάν δεν χύσεις έστω και έναν κόμπο δάκρυ!

–Πρέπει να βρέξει στην προσευχή, δηλ. πρέπει να χύσεις δάκρυα, για να

για τους σκοπούς που θέτει ο άνθρωπος και ο έρωτας σαν ρυθμιστικός παράγων …

…σε συνέχεια των σχολίων στο ο σκοπός της ζωής (αγ.Νεκταρίου) και της πρώτης ‘’επίτευξης’’ σαν σκοπός που ‘’πετυχαίνει’’ κάθε άνθρωπος, είναι το ανέβασμά του στον μικρόκοσμο (γη και κόσμο μας), από τον απειροελάχιστο μικρομικρόκοσμο. ‘’Ανεβαίνει’’ και βλέπει τον φυσικό ήλιο, που είναι εκτύπωμα του νοητού. 

Κι αυτό το κατάφεραν για χάριν του οι (συνδημιουργοί) γονείς του [αναλογικό του….. 26 καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν (Γεν.α’)]. Ανάβαση που οφείλεται στον οριζόντιο (1), φυσικό  έρωτα. Αυτός ο τρόπος, άρχισε να ισχύει, εκτός του παραδείσου, όταν ο ΑΔΑΜ έγνω την ΕΥΑ (Γεν.δ’1) και σε χρόνο, που ήδη ‘’εξορίστηκαν’’ εκ της εδέμ…. 

Για τον δεύτερο ‘’σκοπό’’ που είναι η ανάβαση από τον μικρόκοσμο στον μακρόκοσμο (ουρανό και καρδία, όπου βρίσκεται εν δυνάμει ο θρόνος του Θεού) είναι απαραίτητος ο άλλος έρως, ο κάθετος (1) διανοίγοντας όραση και μετοχή για τον άλλον ήλιο, τον τρισυπόστατο, που ανέτειλε με τα Χριστούγεννα (2) και έδυσε (Μ.Παρασκευή). Ο θείος, με την αναγέννηση να γίνεται κι αυτή (όπως και η φυσική) χάριν των ‘’γονέων’’ (Πατρός επουρανίου και Μητρός Θεοτόκου). Είναι ο πρώτος σκοπός (η ελικοειδής τελειότητα) που ενεσπάρη στο dna (και επουράνια κλίμακα) του ανθρώπου και του δόθηκε σαν εφόδιο εντός του παραδείσου. Εφόδιο που ‘’πρέπει’’ να βρει και αναδείξει σαν θησαυρό, μέσα από τους δερμάτινους χιτώνες και σκεπασμένος από πολύ λάσπη (και γη) και κοσμικό φρόνημα… 

Ο έρωτας (3) στο σύνολό του γνωρίζεται, αρχής γενομένης από την ελληνική σοφία (και πλάτωνα) ότι είναι η έλξη μεταξύ δύο κομματιών που ήταν ενωμένα και χωρίσανε (με μας να έχουμε υποστεί δύο τομές… μία κάθετη και μία οριζόντια),

ο σκοπός της ζωής (αγ.Νεκταρίου)

Σκοπός της ζωής μας είναι να γίνουμε τέλειοι και άγιοι. Να αναδειχθούμε παιδιά του Θεού και κληρονόμοι της βασιλείας των ουρανών. Άς προσέξουμε μήπως, γιά χάρη της παρούσας ζωής*, στερηθούμε τη μέλλουσα, μήπως, από τις βιοτικές φροντίδες και μέριμνες, αμελήσουμε το σκοπό της ζωής μας. Η νηστεία, η αγρυπνία και η προσευχή από μόνες τους δέν φέρνουν τούς επιθυμητούς καρπούς, γιατί αυτές δέν είναι ο σκοπός τής ζωής μας, αποτελούν τα μέσα για να πετύχουμε το σκοπό. Στολίστε τις λαμπάδες σας με αρετές. Αγωνιστείτε ν’ αποβάλετε τα πάθη της ψυχής. Καθαρίστε την καρδιά σας** από κάθε ρύπο και διατηρήστε την αγνή, για να έρθει και να κατοικήσει μέσα σας ο Κύριος, για να σας πλημμυρίσει το Άγιο Πνεύμα με τις θείες δωρεές. Παιδιά μου αγαπητά, όλη σας η ασχολία και η φροντίδα σ’ αυτά να είναι. Αυτά ν’ αποτελούν σκοπό και πόθο σας ασταμάτητο. Γι’ αυτά να προσεύχεστε στο Θεό. Να ζητάτε καθημερινά τον Κύριο, αλλά μέσα στήν καρδιά σας και όχι έξω από αυτήν. Και όταν Τον βρείτε, σταθείτε με φόβο και τρόμο, όπως τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ***, γιατί η καρδιά σας έγινε θρόνος του Θεού. Αλλά για να βρείτε τον Κύριο, ταπεινωθείτε μέχρι το χώμα, γιατί ο Κύριος βδελύσσεται τούς υπερήφανους, ενώ αγαπάει και επισκέπτεται τούς ταπεινούς στην καρδιά. Άν αγωνίζεσαι τον αγώνα τον καλό, ο Θεός θα σε ενισχύσει. Στόν αγώνα εντοπίζουμε τις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τα ελαττώματά μας. Είναι ο καθρέφτης της

Συνομιλία με Αγγέλους

Στην εκκλησία λοιπόν ο μακάριος είχε συνομιλία μ'εναν άγγελο!

Ήταν ο άγγελος που φρουρούσε το άγιο θυσιαστήριο.

-Από καιρό ήθελα πολύ να συναντήσω την ενδοξότητά σου!

-Καλά που με ξέρεις θειότατε; Ο όσιος απόρησε.
-Και γιατί είχες τόσο πόθο να συναντήσεις εμένα, ένα γερο σαπισμένο από την αμαρτία?
-Να γι’αυτό ακριβώς είχα ένα τέτοιο πόθο. Για να γνωρίσω αυτή σου την ταπείνωση.

Γιατί είχα ακούσει στον ουρανό, πως σου την χάρισε ο Κύριος με το ίδιο Του το χέρι.
-Άκουσες τέτοιο πράγμα; Μα είναι δυνατό να γίνεται λόγος στον ουρανό για ένα σίχαμα σαν κι εμένα;

-Αλήθεια σου λέω, αγαπημένε του Θεού, αποκρίθηκε με ένα ιλαρό χαμόγελο ο άγγελος. Δόλος σε μένα δεν υπάρχει. Άκουσε λοιπόν:

Όποτε πηγαίνω στο επουράνιο θυσιαστήριο, για να μεταφέρω στο Θεό από τούτο, το επίγειο, τις ικεσίες και τις προσφορές των χριστιανών, φτάνουν στα αυτιά μου όσα λένε οι άλλοι άγγελοι για σένα- ότι ο Νήφων είναι ευάρεστος στον Ύψιστο, γιατί με τη βαθειά του ταπείνωση κάνει στάχτη τους δαίμονες, ότι θυμάται στις

απολογητική και πίστις (π.Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος)

Ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν ἀπολογητικὴν δὲν κάνει κανένα νὰ πιστεύσῃ. Οἱ ἄνθρωποι πιστεύουν μὲ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι μὲ τὴν ἀπολογητικήν. Ἡ πίστις εἶνε δῶρον Θεοῦ. «Οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός Με, ἐὰν μὴ ὁ Πατὴρ ὁ πέμψας Με ἑλκύσῃ αὐτόν» (Ἰω Ϛ΄ 44)*. Μπορεῖ, βεβαίως, κάποιος νὰ λάβῃ ἀφορμὴν καὶ ἀπὸ κάποιαν ἀπολογητικὴν συζήτησιν· ἄλλο αὐτό. Ὁ Θεὸς κτυπᾶ ὅλας τὰς θύρας καὶ οἱ καλοπροαίρετοι Τοῦ ἀνοίγουν, οἱ κακοπροαίρετοι βάζουν καὶ περισσοτέρας ἀμπάρας ἀπὸ μέσα, μὴ τυχὸν καὶ τὴν παραβιάσῃ ὁ Θεὸς καὶ εἰσέλθῃ μέσα εἰς τὴν ψυχήν τους.

Ἡ ἀπολογητικὴ χρειάζεται μόνον κατὰ τοῦτο, νὰ σφραγίζῃ τὰ στόματα μερικῶν ἀπίστων καὶ νὰ τοὺς λέγῃ, ὄχι κύριε, δὲν εἶνε ἔτσι· εἶνε ἔτσι. Ἀφαιρεῖ, δηλαδή, ἐπιχειρήματα ἀπὸ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι θέλουν νὰ λέγουν ὅτι τοὺς ἐμποδίζει ἡ λογική τους νὰ πιστεύσουν. Βεβαίως, δὲν θὰ πεισθοῦν αὐτοί, ἀλλὰ τοὐλάχιστον θὰ κλείσουν τὸ στοματάκι τους. Καὶ κάτι ἄλλο: βοηθεῖ μερικοὺς ἀσθενεῖς εἰς τὴν πίστιν, νὰ μὴ ἐπηρεάζωνται ἀπὸ ἐπιχειρήματα τὰ ὁποῖα ἀκοῦν ἀπὸ δῆθεν μορφωμένους καὶ σοφούς, ὅτι τὸ α ἢ τὸ β ἢ τὸ γ ἐπιστημονικὸν δεδομένον, τοὺς ἐμποδίζει νὰ πιστεύσουν. Αὐτὴ εἶνε ἡ ἀξία τῆς ἀπολογητικῆς. Εἶνε λάθος νὰ

τα τελευταία λόγια του αγ.Ιωάννη Βατάτζη

- σ’ευχαριστώ παιδί μου. Είναι η τελευταία φορά που υμνολογώ* την Παναγία μας ‘’γλώσση’’. Σ’ ευχαριστώ. Η γλυκειά σου φωνή θα με συνοδεύει στον ουρανό. 

Από εκείνη την στιγμή σταμάτησε να μιλά ο Βατάτζης.

Ήταν φορές που έκανε νεύμα στον Θεόδωρο να πάει κοντά του, να καθίσει πλάι του, να τον αγγίξει και να του μιλήσει. Δεν κατάφερε όμως να πει ούτε λέξη. 

Οι δύο άνδρες δάκρυζαν και κοίταζαν ο ένας τον άλλον. Ο Θεόδωρος πέρασε ένα μαρτύριο αυτό το διάστημα, που ήταν και οι δύο σκηνίτες. Όταν πια είχαν εξαντληθεί τα περιθώρια ζωής για το Βατάτζη, κάλεσε τον Θεόδωρο κοντά του. Τον αγκάλιασε με τα αδύναμα σκελετωμένα χέρια του, τον φίλησε στο μέτωπο με τα τρεμάμενα χείλη του και του είπε χαμηλόφωνα τα τελευταία λόγια. 

- Σου μεταγγίζω τον κόσμο μου, παιδί μου Θεόδωρε.

Να αναστήσεις την Πόλη.

Φυλάξου από τους φαρισσαίους.

Ο Θεός και η Παναγία να σε προστατεύουν, κανείς άλλος.

Στην Ιερά μονή Σώσανδρα να καταθέσεις το κορμί μου.

Την Πόλη, την Κωνσταντινούπολη… παιδί μου.

σταυρός και αγ.Γαβριήλ δια XC σαλός

Ο Άγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν σαλός και ομολογητής μιλά πρακτικά μέσα από την εμπειρία του στον Αόρατο Πόλεμο με τα πονηρά πνεύματα και δίνει συμβουλές που κυριολεκτικά σώζουν!

Όταν γινόταν συζήτηση με τον π. Γαβριήλ για το σημείο του σταυρού, εκείνος εξηγούσε:

– Πρέπει να κάνεις σωστά το σταυρό σου.

Όταν δεν τον κάνεις σωστά, τα πονηρά πνεύματα όχι μόνο δεν φεύγουν αλλά γελάνε. Και η Παναγία θυμώνει.

Όταν κάνεις το σημείο του σταυρού, πρέπει να βάλεις το δεξί χέρι πρώτα στο μέτωπο, μετά στον αφαλό, ύστερα στον δεξιό ώμο και έπειτα στον αριστερό.

Εκείνος που βάζει το χέρι του όχι πάνω στον αφαλό αλλά στην καρδιά, βγάζει ανάποδο σταυρό.

Ούτε στον αέρα κάνει να σταυρώνεσαι.

Το χέρι πρέπει οπωσδήποτε να αγγίζει το σώμα. Κι όταν σταυρώνεσαι, πρέπει να προσεύχεσαι. Αλλιώτικα, έτσι σταυρώνονται κι οι ηθοποιοί.

– Πρέπει να σταυρώνεις τα πάντα, εκτός από τα Άγια Δισκοπότηρα της Θείας Μετάληψης. Αν κάτι είναι πεταμένο στο δρόμο, ενδέχεται να είναι εκ του πονηρού. Αν δεις ότι κάποιος άλλος το σταύρωσε, τότε δεν χρειάζεται να το κάνεις κι εσύ.