Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023

Η ΘΕΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ - Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

Θέλεις νά δεῖς τόν Χριστό; «Ἔλα καί δές, λέει ὁ ἀπόστολός Του1.
Ὁ Κύριος ὑποσχέθηκε στούς μαθητές Του ὅτι θά εἶναι μαζί τους παντοτινά «ὡς τή συντέλεια τοῦ κόσμου»2. Καί, πραγματικά, εἶναι μαζί τους μέσα στό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας3. Τόν Χριστό δέν Τόν βλέπουν ὅσοι δέν πιστεύουν στό Εὐαγγέλιο. Αὐτοί δέν Τόν βλέπουν, γιατί εἶναι τυφλωμένοι ἀπό τήν ἀπιστία.
Θέλεις ν᾿ ἀκούσεις τόν Χριστό; Σοῦ μιλάει μέ τό Εύαγγέλιο. Μήν περιφρονεῖς τή σωτήρια φωνή Του. Φύγε μακριά ἀπό τήν ἁμαρτωλή ζωή καί ἄκου μέ προσοχή τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ αἰώνια ζωή.
Θέλεις νά σοῦ φανερωθεῖ ὁ Χριστός; Ὁ Ἴδιος σέ διδάσκει πῶς θά τό πετύχεις: «Ὅποιος κρατᾶ τίς ἐντολές μου καί τίς ἐκτελεῖ, αὐτός μέ ἀγαπᾶ· κι αὐτός πού μέ ἀγαπᾶ, θά ἀγαπηθεῖ ἀπό τόν Πατέρα μου, κι ἐγώ θά τόν ἀγαπήσω καί θά τοῦ φανερώσω τόν ἑαυτό μου»4.
Φυλάξου ἀπο τή φαντασία σου, πού μπορεῖ νά σοῦ δημιουργήσει τήν ἐντύπωση ὅτι

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2023

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ (κι η σχέση της με την έξοδο του νομικού πάσχα της ΠΔ, του ψαλτηρίου…)

Τὸν φωτεινὸν τῆς Νηστείας, ἐνδυθέντες χιτῶνα, κραιπάλης σκοτεινὸν καὶ δυσαχθές, ἀποδυσώμεθα ἔνδυμα, καὶ φαιδροὶ γεγονότες, ταῖς θείαις ἀρεταῖς τὰ φωταυγῆ, τοῦ Σωτῆρος ἐν πίστει, ὀψόμεθα παθήματα. 

Ἐν τῷ ὄρει τῷ Χωρήβ, τῇ νηστείᾳ καθαρθείς, εἶδε Θεὸν Ἠλίας, καθαρθῶμεν καὶ ἡμεῖς, νηστείᾳ τὴν καρδίαν, καὶ ὀψόμεθα Χριστόν. 

(αμήν όραση και ακρόαση, ως αύρα λεπτή…) 

Ἡμέρα μία μὲν φησί, βίος ὅλος γηγενῶν, τοῖς κάμνουσιν ἐκ πόθου, τεσσαράκοντα εἰσίν, ἡμέραι τῆς Νηστείας, ἃς τελέσωμεν φαιδρῶς. 

Ἐλήλυθεν ἡ Νηστεία, ἡ μήτηρ τῆς σωφροσύνης, ἡ κατήγορος τῆς ἁμαρτίας, καὶ συνήγορος τῆς μετανοίας, ἡ πολιτεία τῶν Ἀγγέλων, καὶ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, οἱ πιστοὶ ἀνακράξωμεν· ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

... ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΡΙΘΕΚΤΗΝ (και λοιπά αναγνώσματα από εσπερινό συγγνώμης, όρθρου...)

Τροπάριον τῆς Προφητείας

Ἦχος πλ. α'

Κύριε, Κύριε, ὃν πάντα φρίσσει καὶ τρέμει, ἀπὸ προσώπου τῆς δυνάμεώς σου, σοὶ προσπίπτομεν Ἀθάνατε, σοῦ δεόμεθα Ἅγιε. Σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν, πρεσβείαις τῶν Ἁγίων σου. (Δίς) 

Προκείμενον Ἦχος δ' Ψαλμὸς α'

Γινώσκει Κύριος ὁδὸν δικαίων, καὶ ὁδὸς ἀσεβῶν ἀπολεῖται.

Στίχ. Μακάριος ἀνήρ, ὃς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν. 

Προφητείας Ἡσαΐου τὸ Ἀνάγνωσμα (Κεφ. Α', 1-20) 

Ὅρασις, ἣν εἶδεν Ἡσαΐας, υἱὸς Ἀμώς, ἣν εἶδε κατὰ τῆς Ἰουδαίας, καὶ κατὰ Ἱερουσαλήμ, ἐν βασιλείᾳ Ὀζίου, καὶ Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶ Ἐζεκίου, οἳ ἐβασίλευσαν τῆς Ἰουδαίας. Ἄκουε οὐρανέ, καὶ ἐνωτίζου γῆ, ὅτι Κύριος ἐλάλησεν. Υἱοὺς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα, αὐτοὶ δέ με ἠθέτησαν. Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον, καὶ ὄνος τήν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ. Ἰσραὴλ δέ με οὐκ ἔγνω, καὶ ὁ λαός μου οὐ συνῆκεν. Οὐαί, ἔθνος ἁμαρτωλόν, λαὸς πλήρης ἁμαρτιῶν, σπέρμα πονηρόν, υἱοὶ ἄνομοι!

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2023

η νοηματική συνέχεια και συνάφεια της κρίσης, της εξορίας και της μεγάλης τεσσαρακοστής

(Κυριακές προετοιμαστικές τριωδίου, Κυριακές σαρακοστής) με τέρμα την ανάσταση…   

Ανοίγει η μεγάλη τεσσαρακοστή με το ... Εκάθισεν Αδάμ, απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο. Οίμοι, τον απάτη πονηρά πεισθέντα, και κλαπέντα, και δόξης μακρυνθέντα! Οίμοι τον απλότητι γυμνόν, νυν δε ηπορημένον! Αλλ' ώ Παράδεισε, ουκέτι σου της τρυφής απολαύσω, ουκέτι όψομαι τον Κύριον και Θεόν μου και Πλάστην' εις γην γαρ απελεύσομαι εξ ης και προσελήφθην. Ελεήμον, Οικτίρμον, βοώ Σοι' ελέησόν με τον παραπεσόντα. 

αλλά έχει συνάφεια με τα προηγούμενα και τα επόμενα…. η στάση ζωής (με αφετηρία το τριώδιο) δεδικαιωμένου τελώνου κι όχι φαρισσαίου, ασώτου επιστραφέντος κι όχι σκληρόκαρδου πρεσβυτέρου υιού… για να εξέλθει εκ των ποδών Του Κυρίου πύρινος ποταμός (έλικας) που θα κρίνει ως πυρ τα οικοδομήματά μας. Εάν τα ‘’δομικά’’ υλικά αντέχουν στην αιωνιότητα ή όχι. 

… ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱ τροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον· 10 ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες

Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2023

Το ριχτάρι και το ρικτολόγιον (δυο σκέψεις)

Διαβάζοντας την λέξη ριχτάρι είναι σίγουρο ότι το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι το ύφασμα που στρώνεται στους καναπέδες και τις πολυθρόνες μας. 

Στην βυζαντινή εποχή η λ. ριχτάρι, όπως κοινώς λεγόταν το  ρικτολόγιον, είχε μια εντελώς διαφορετική σημασία από την σημερινή. 

Το ριχτάρι ήταν ένα χειρόγραφο τετράδιο που το χρησιμοποιούσαν ως μέσον μαντικής - χρησμοδοσίας. Σε μια σελίδα του υπήρχε ένας πίνακας με αριθμημένα τετράγωνα και κάθε αριθμός τετραγώνου αντιστοιχούσε σε αριθμημένα αποσπάσματα από χριστιανικά, ιερά κείμενα, που ήταν γραμμένα στις άλλες σελίδες. Ο ενδιαφερόμενος έριχνε ένα κουκί, ένα ρεβύθι ή ένα στάρι στον πίνακα με τα αριθμημένα τετράγωνα, έβλεπε τον αριθμό στον οποίον έπεφτε το αντικείμενο που έριχνε και αφού διάβαζε το αντίστοιχο ιερό απόσπασμα, ερμηνεύοντάς το κατέληγε στην κατεύθυνση της θείας βούλησης. 

Σχετική, αν και πρόκειται για διαφορετική διαδικασία, είναι και η έκφραση «ἀνοίγειν ἐν λαχνιστηρίῳ» (από το ρ. λαγχάνω), η οποία συνδέεται και πάλι με την βιβλιομαντεία. Στην περίπτωση αυτή ο ενδιαφερόμενος άνοιγε το Ευαγγέλιο ή το Ψαλτήριο σε μια τυχαία σελίδα, η οποία του υπαγόρευε με κάποιον τρόπο αν τελικά πρέπει να κάνει αυτό που είχε στο μυαλό του ή όχι. 

Είναι ενδιαφέρον ότι η χρήση ρικτολογίων συνεχίστηκε μέχρι και τον 19ο αιώνα, και υπάρχουν ρικτολόγια και σε έντυπη μορφή, όπως αυτό της εικόνας από την Αμοργό. 

Σε κάθε περίπτωση πάντως το ριχτάρι, με οποιαδήποτε σημασία χρησιμοποιείται η λέξη, σίγουρα δεν το θέλουμε τσαλακωμένο! 


ρικτολόγιον εξ Αμοργού (1847) 

σχόλια: … ισχύει το... [κλινῶ εἰς παραβολὴν τὸ οὖς μου, ἀνοίξω ἐν ψαλτηρίῳ τὸ

Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2023

για την φοβία του κόσμου…. ο νέος φαραώ, η έρημος και η εκκλησία

φαίνεται να περίσσεψαν οι πονηρές ημέρες και πονηροί άνθρωποι, οι εργαζόμενοι υπάκουα στο σχέδιο της ‘’νέας’’ εποχής και ‘’τάξης’’ (αταξίας) πραγμάτων…. Μιας εποχής όχι προόδου προς ελευθερία που δι Αίματος χαρίζει Ο Κύριος, αλλά επιστροφής στα παλαιά, όπου ο άνθρωπος ήταν αιχμάλωτος…. (όχι απλά προ, αλλά ιδίως χωρίς Χριστό)...  

ἱνατί φοβοῦμαι ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ; ἡ ἀνομία τῆς πτέρνης μου κυκλώσει με. (ψαλμ.μη' 48)... 

«Η μεγαλύτερη τραγωδία του αμαρτωλού είναι ότι ασυνείδητα και χωρίς να το θέλει είναι σύμμαχος των ίδιων των εχθρών του! Απεναντίας, ο δίκαιος άνθρωπος έχει ριζωμένη στον Θεό και στη βασιλεία του Θεού τη δύναμη της ψυχής του και γι’ αυτό δεν φοβάται. Δεν φοβάται τον εαυτό του κι επομένως δεν φοβάται και τους άλλους εχθρούς του. Δεν φοβάται, διότι δεν είναι σύμμαχος ούτε συνεργός των εχθρών της ψυχής του. Κατά συνέπεια, ούτε άνθρωποι ούτε δαίμονες μπορούν να τον βλάψουν. Ο Θεός είναι σύμμαχός του και οι άγγελοι του Θεού είναι προστάτες του. Τι μπορεί τότε να του κάνει ένας άνθρωπος; Τι μπορούν να του κάνουν οι δαίμονες;» - Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς 

… "Το βάδισμα της ανθρωπότητας διά μέσου της Ιστορίας είναι ένα μακρινό ταξίδι. Σ' αυτό το μακρινό ταξίδι, η ανθρωπότητα ''λερώνεται'' και ''σκονίζεται'' πάντα με

Δόξα Θεού

Πρέπει να μπούμε στη δόξα του Θεού!

Ο Θεός δεν έχει ανάγκη να τον δοξάζουμε, είναι αυτοδόξαστος. 

Εμείς όμως όταν Τον δοξάζουμε εισερχόμαστε στη ζωή Του και τον απολαμβάνουμε!!

Όταν σκεπτώμεθα τον Θεό, ιστάμεθα ενώπιον Του και η ψυχή μας ομιλεί αφράστως.

Αυτό είναι το άνοιγμα της ψυχής προς τον Ουράνιο κόσμο που τότε ο Θεός σπεύδει να πλουτίσει την ψυχή.

Αποκτάμε σαυτήν την κατάσταση την αίσθηση της θείας επισκόπησης... ότι είμαστε κάτω από τον οφθαλμό του Θεού.

Αυτό το άνοιγμα του νου προς τον Θεόν γίνεται απαλά και αγαπητικά ώστε ο νους να παραλάβει την καρδιά ψηλά.

Όταν η καρδιά γεμίσει, θα ευφράνει τον νου. 
Τότε πλέον θα ζη ο Θεός μέσα στην ψυχή μας!

Τα "ανοίγματα" προς τον Θεόν έχουν δύναμη όταν αγαπάς τον πλησίον σου. Κανένα άνοιγμα δεν φτάνει στον Θεό αν τρέφεις περιφρόνηση στον πλησίον σου.
Δεν σας γνωρίζω...λέγει ο Κύριος!

Με τα "ανοίγματα" ξεκουράζεται η ψυχή από τις θλίψεις και τους πειρασμούς. Εκεί που οδηγεί ο νους την καρδιά... ο εχθρός των ψυχών δεν μπορεί να ακολουθήσει! - Γέρων Δαμασκηνός

---

Πάρε δυό σανίδες καί φτιάξε ἕνα σταυρό. Έλεγε ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Ἡ μιά σανίδα εἶναι ἡ προσευχή πρός τόν Θεό. Ἡ ἄλλη, ἡ ἐλεημοσύνη πρός τούς

πολιτική και πολιτικοί

με αφορμή το άρθρο : Η Ντόρα, παραμονές της επίσκεψης Μπλίνκεν, αποκάλυψε το σκοτεινό σχέδιο Μητσοτάκηγια την Τουρκία (Η εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων και εθνικού πλούτου στην Τουρκία, είναι στρατηγική επιλογή της οικογένειας Μητσοτάκη) 

φθείρα στον σβέρκο μας, βδέλλα στην πατρίδα μας.... 

κι ο ''κόσμος'' θα τους ξαναψηφίσει επειδή νόμισε ότι η δεξιά είναι πατριωτική και θρησκευόμενη... επειδή νόμισε ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο να ψηφίσει, επειδή νόμισε ότι μέσω πολιτικής θα λυθούν τα προβλήματά του... μη καταλαβαίνοντας ότι πιο βαθύ είναι το πρόβλημα του σκοτισμού και της θλίψης του.... 

Τη δυστυχία τους έκλαιγαν οι Σέρβοι,

αλλ’ ο ζωντανός Θεός δεν τους θυμήθηκε-

γιατί εκείνοι δε θυμήθηκαν το Θεό,

ούτε τις αμαρτίες τους... από το Η Ουράνια Λειτουργία (Αγ.Νικολάου Βελιμίροβιτς) προσαρμοσμένο στα καθ’ημάς…

εντωμεταξύ, Ζαχαρίας μεθερμηνεύεται ... αυτός που θυμάται τον Θεό και ο Θεός

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023

Ιατρός ψυχών και σωμάτων

Η ερμηνεία ότι οι αιρετικοί είναι ψευδογιατροί-κομπογιαννίτες, που δεν μπορούν να θεραπεύσουν τους ανθρώπους, αλλά και τους αρρωσταίνουν, δείχνει γιατί καταδικάσθηκαν από την Εκκλησία. Αυτό δεν γίνεται από εμπάθεια, μίσος και φανατισμό, αλλά κατά τον ίδιο τρόπο που ξεχωρίζονται οι επιστήμονες ιατροί από τους κομπογιαννίτες.

(†) π. Ιωάννης Ρωμανίδης, Ομότιμος Καθηγητής της Δογματικής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης

Πάντως, η Εκκλησία απέβλεπε στην θεραπεία των ανθρώπων, ενώ οι ψευδογιατροί-αιρετικοί, όχι μόνον δεν θεραπεύουν τους ανθρώπους, αλλά συντελούν και στον αιώνιο θάνατό τους.

«Τι είναι η αίρεση; Στην πατερική παράδοση αίρεση είναι κομπογιαννιτισμός. Γιατί η αίρεση καταδικάζεται; επειδή δεν συμφωνούν στο δόγμα; Αυτό είναι το πρόβλημα. Καταδικάζεται, επειδή στην αίρεση δεν υπάρχει θεραπεία. Και εφ’ όσον δεν υπάρχει θεραπεία, είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο. Οι Πατέρες έβλεπαν την αίρεση ως ένα είδος κομπογιαννιτισμού, όπου δεν υπάρχει θεραπεία».

«Νομίζω, την βασική διαφορά μπορούμε να την κατανοήσουμε, αν πάρουμε για

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2023

Αυτός ο άνθρωπος με έσωσε, με έβγαλε από ψυχικό θάνατο… (αγ.Αρσένιος Μπόκα)

ΟΣΙΟΣ ΑΡΣΈΝΙΟΣ ΜΠΟΚΑ Ο ΡΟΥΜΑΝΟΣ:

Διηγείται ο ιερέας π. Κυπριανός Νεγρεάνου:
-Είχα πάει σε ένα μοναστήρι και περίμενα το λεωφορείο. Δίπλα μου ήταν και δύο σύζυγοι ηλικιωμένοι.
Κάποια στιγμή έβγαλα κάποια χαρτιά μου να ψάξω κάτι.
Μαζί είχα και μία φωτογραφία του πατρός Αρσενίου.
Η κυρία με ρώτησε αμέσως:
«Έχετε γνωρίσει τον πατέρα Αρσένιο;
Αγαπητέ μου, εγώ τον γνώρισα.
Αυτός ο άνθρωπος με έσωσε, με έβγαλε από ψυχικό θάνατο…
Είχα παθήσεις των ενδοκρινών αδένων.
Εδώ και χρόνια έμενα σε νοσοκομεία και οίκους ευγηρίας σε ολόκληρη την χώρα.
Στο τέλος μου είπαν να πάω σπίτι διότι σε 2-3 μήνες θα πεθάνω.
Μια νοσοκόμα, πρίν την έξοδο από το νοσοκομείο, μου είπε: «Ματαίως παίρνεις φάρμακα και ελπίζεις στους γιατρούς και νοσοκομεία.
Πήγαινε και προσευχήσου στον Θεό.
Άκουσα ότι υπάρχει ένας άνθρωπος του Θεού, Αρσένιος.
Πήγαινε και κάνε προσευχή, μήπως τον βρείς».
Aλλά εγώ δεν πίστευα στον Θεό, θεωρούσα την πίστη μια βλακεία.

Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2023

συμβουλές αγ.Ανθίμου

Ποτέ να μην απελπίζεστε!

«Όσα πολλά και μεγάλα αμαρτήματα να κάνει κανείς, ακόμα και ασεβής να γίνει, δεν μένει ευχαριστημένος ο διάβολος, διότι γνωρίζει ότι ο Θεός είναι Θεός ελέους και ευσπλαχνίας και όταν μετανοήσει ο άνθρωπος, τον δέχεται πάλι.
Αλλά όταν δει, ότι έχασε ο άνθρωπος τις ελπίδες του και την πίστη του που είχε στον Θεό, τότε δεν φοβάται καθόλου, αλλά μένει καθήμενος στον θρόνο του πολύ ευχαριστημένος, διότι γνωρίζει ότι κέρδισε αυτόν τον άνθρωπο.
Γι’ αυτό κανείς δεν πρέπει ποτέ να απελπίζεται».
*
Η προσευχή είναι ο καθρέπτης της ψυχής. Όπως μέσα στον καθρέπτην βλέπει ο άνθρωπος τι λογής είναι η μορφή του, έτοι και με την προσευχή, όταν είναι θερμή και ειλικρινής, αποκαλύπτεται ο εσωτερικός άνθρωπος. Ποιος είσαι, η προσευχή θα σου το δείξη.
*
Δεν υπάρχει άλλο κακό χειρότερο από το κακό του θυμού, της παρακοής, της

Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2023

πως η διπλή πεντάδα αισθήσεων γίνεται απλή… και λίγα τινά περί έρωτος, που πετυχαίνει την ένωση

Από τον παρακλητικό του αγ.Νικολάου του εξ ιχθύος Κορίνθου διαβάζουμε….  αλλά και από την ακολουθία της θείας μεταλήψεως το: Ψυχὴν κάθαρον, ἁγίασον τὰς φρένας· τὰς ἰγνύας στήριξον ὀστέοις ἅμα· αἰσθήσεων φώτισον ἁπλῆν πεντάδα· ὅλον με τῷ σῷ συγκαθήλωσον φόβω. Ἀεὶ σκέπε, φρούρει τε καὶ φύλαττέ με ἐκ παντὸς ἔργου καὶ λόγου ψυχοφθόρου. 

Ἅγνιζε καὶ κάθαρε καὶ ῥύθμιζέ με· κάλλυνε, συνέτιζε καὶ φώτιζέ με·
δεῖξόν με σὸν σκήνωμα Πνεύματος μόνου, καὶ μηκέτι σκήνωμα τῆς ἁμαρτίας· ἵν᾿ ὡς σὸν οἶκον εἰσόδῳ κοινωνίας, ὡς πῦρ με φεύγῃ (1) πᾶς κακοῦργος, πᾶν πάθος.
 

Πρέσβεις φέρω σοι πάντας ἡγιασμένους,… (του αγ.Συμεών του μεταφραστού). 

Έχοντας ελάχιστη αυτογνωσία, νομίζω δεν υπάρχει άνθρωπος που να πιστεύει πως έχει μόνο σωματικά αισθητήρια (που αντιλαμβάνονται τον έξω αυτού κόσμο). Ούτε πάλι και στερείται εσωτερικών αντίστοιχων αισθητηρίων που αντιλαμβάνονται τον έσω και πνευματικό. Και όνειρα θα δουν παρά τα κλειστά εξωτερικά μάτια και

Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2023

επιλογές ζωής… (με αφορμή το τριώδιο)

…τα σχήματα αδελφών ή προσώπων (ζευγών) στην Αγία Γραφή δίνουν εικόνες και παραδείγματα των μεν προς μίμηση των δε προς αποφυγή …. αρχομένων από Άβελ και Κάιν, Ισαάκ και Ισμαήλ, Ιακώβ και Ησαύ … που ο ένας ‘’κυνηγούσε’’ τον άλλον (έως αδελφοκτονίας), όπως διαχρονικά ισχύει με την σάρκα που αντίκειται στο πνεύμα [17 ἡ γὰρ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύματος, τὸ δὲ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρκός· ταῦτα δὲ ἀντίκειται ἀλλήλοις (Γαλ.ε'17)]

‘’ζώντας’’ ή υπ-άρχοντες κι οι δυο σε έναν από τους δύο κύκλους….  κύκλος Αληθείας και κύκλος ασεβείας… όπου, κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι·  Ψαλμός ια’ (11) 9…. ένας κύκλος πυρήνας και ένας εξωτερικός που τον περικλείει … 

όπως ο δράκων που εμφωλεύει στον ομφαλό και γαστέρα (και σάρκα), περισφίγγοντας την καρδία (και πνεύμα).

Μπήκαμε και στο ομόπνοο τριώδιο και τελώνη και φαρισσαίο, στον νεώτερο σεσωσμένο τελικώς ‘’άσωτο’’ που επιστρέφει [από την χώρα όπου βοσκούσε χοίρους (πάθη) και έτρωγε ξυλοκέρατα] και τον πρεσβύτερο που δεν συγ-χωρεί … για να καταλήξουμε στον ιούδα που κρεμάει την ζωή του στην συκή (δερμάτινους χιτώνες) σε σχέση με τον αγ.Ιωάννη τον επιπεσόντα επί τω στήθει Του Κυρίου, ο

Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023

ρήγμα του μεγάλου σεισμού… (υπό πνευματική έποψη)

μετά τον σεισμό σχηματίστηκε γιγαντιαίο ρήγμα βάθους 30 μέτρων και πλάτους περίπου 200 μέτρων χωρίζοντας το χωράφι της ελιάς σε χωρηό στο Χατάι (1)… (κάτοικοι της περιοχής είπαν ότι άκουσαν μεγάλη έκρηξη στον σεισμό….) 

λένε οι άγιοι, ότι θα διαχωριστεί η ήρα από το σιτάρι…. είπε Ο Κύριος Ιδοὺ ἔρχομαι ταχύ, καὶ ὁ μισθός μου μετ᾿ ἐμοῦ, ἀποδοῦναι ἑκάστῳ ὡς τὸ ἔργον ἔσται αὐτοῦ. (Αποκ.κβ’) 

Βαδίζοντας από την περίμετρο προς τον πυρήνα (και ας πούμε dna του Θεού) που είναι η αποκάλυψη, ήδη έχει εκπέμψει αποστόλους (mRna) για την έκκληση του κόσμου στο Μεγάλο Δείπνο.   

Εργάζεται διαχρονικά ο πόδας και Φως (ΤΡΙΑΔΙΚΟΣ ΘΕΟΣ – 999), εργάζεται και ο αντίποδας (ΙΑΠΕΤΟΣ – 666) ως αληθοφανής ποιητής ουρανού, ο καθένας με τους αποστόλους του και τις αποστολές που έχουν αναλάβει έλξης των ‘’πιστών’’ τους προς τον κύριό τους, από τον οποίο και θα πληρωθούν. Οι μεν προς το κάτω

Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2023

Μία συνέντευξη του Μητροπολίτη Αντώνιου Μπλουμ

Αντώνιος Μπλούμ (Anthony Bloom), Μητροπολίτης του Σουρόζ


Τ.Ο.: Πότε γίνατε Χριστιανός; Υπήρξε στη ζωή σας καμιά συγκεκριμένη στιγμή μεταστροφής;
Anthony Μπλούμ: Αυτό έγινε σε διάφορα στάδια. Μέχρι τα μέσα της εφηβικής μου ηλικίας ήμουνα ένας άπιστος και επιθετικά αντιεκκλησιαστικός. Δεν γνώριζα το Θεό, δεν νοιαζόμουνα γι’ Αυτόν και μισούσα καθετί σχετικό με την ιδέα του Θεού.
Τ.Ο.: Και όλα αυτά, παρά τα «πιστεύω» του πατέρα σας;

Α.Μπλούμ: Ναι, γιατί μέχρι τα δεκαπέντε μου χρόνια η ζωή μας ήταν πολύ δύσκολη. Δεν ζούσαμε όλοι κάτω από την ίδια στέγη. Εγώ ήμουνα εσωτερικός σε ένα σχολείο που ήταν πολύ αυστηρό, βίαιο θα έλεγα. Όλα τα μέλη της οικογένειας μου ζούσαν σε διαφορετικά σημεία του Παρισιού. Μόνο όταν έγινα περίπου δεκατεσσάρων χρόνων συγκεντρωθήκαμε όλοι κάτω από την ίδια στέγη και αυτό ήταν μια πραγματική ευτυχία, μια ευλογία. Ήταν κάπως ασυνήθιστο να σκεφτεί κανείς ότι, σε κάποιο σπίτι μιας συνοικίας του Παρισιού, μπορούσε να βρει μια τέλεια ευτυχία, και όμως αυτό συνέβαινε. Τότε για πρώτη φορά, μετά την επανάσταση, αποκτούσαμε σπίτι.
Πρέπει όμως να πω πως, πριν από όλα αυτά, συνέβηκε κάτι που με είχε προβληματίσει πάρα πολύ. Ήμουνα περίπου έντεκα χρόνων, όταν με έστειλαν σε μια κατασκήνωση αγοριών. Εκεί συνάντησα έναν ιερέα που θα ήταν περίπου τριάντα χρόνων. Κάτι απ’ αυτόν τον άνθρωπο μου τράβηξε την προσοχή. Είχε αγάπη που την σκορπούσε στον καθένα από μας. Αυτή δε η αγάπη του δεν είχε

Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2023

Ένας πρώην μουσουλμάνος διηγείται... (και δυο σχετικά σχόλια)

"Όταν δούλευα σ' ένα μουσουλμανικό τζαμί σαν ιμάμης μιας ενορίας, δίδασκα στην ενορία μου ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι Θεός. Τότε κάποιος απ' το πλήθος, ίσως μουσουλμάνος, με ρώτησε: «Ποιος είναι ο Ιησούς;». Εγώ δίδασκα ότι ο Ιησούς δεν είναι Θεός, αλλά η ερώτηση ήταν «Ποιος είναι;». 

Για να μάθω διάβασα όλο το Κοράνι ξανά. Όταν το διάβασα, διαπίστωσα ότι το όνομα του προφήτη Μωάμεθ το βρήκα σε 4 μέρη, αλλά το όνομα του Ιησού σε 25 μέρη. Εκεί μπερδεύτηκα λίγο: «Γιατί το Κοράνι δείχνει προτίμηση στον Ιησού;». Και το δεύτερο: Δεν είδα καθόλου γυναικεία ονόματα στο Κοράνι, ούτε της μητέρας του Μωάμεθ ούτε της γυναίκας του ούτε των παιδιών του. Στο Κοράνι υπάρχει μόνο ένα γυναικείο όνομα, και αυτό είναι της Μαριάμ, της μητέρας του Ιησού! Στο «ιερό» Κοράνι κεφάλαιο 3, το όνομα του κεφαλαίου είναι «Η οικογένεια της Μαριάμ», και ολόκληρο το κεφάλαιο 19 ονομάζεται «Μαριάμ». Έτσι ήμουν περίεργος να μάθω: «Γιατί το Κοράνι τα λέει όλα αυτά;». Από το κεφάλαιο 3 στίχος 34 και μετά λέει ότι η Μαρία γεννήθηκε αναμάρτητη, δεν διέπραξε ποτέ κανένα αμάρτημα στη ζωή της, ήταν αειπάρθενος. Στο Κοράνι κεφάλαιο 50 στίχος 23 λέει ότι πήγε στον Παράδεισο με το φυσικό της Σώμα, ακόμη και η Ανάληψή της είναι γραμμένη στο Κοράνι. 

Και για τον Ιησού όταν διάβασα το κεφάλαιο 3 στίχοι 45 έως 55, υπάρχουν 10 στοιχεία που αναφέρονται στον Ιησού. Το πρώτο που λέει το Κοράνι, (φράση

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2023

Ἡ κατάργηση τῶν ὀκτῶ παθῶν (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός)

Ἡ κατάργηση τῶν ὀκτῶ παθῶν ἃς γίνεται μὲ τὸν ἑξῆς τρόπο:

1. Μὲ τὴν ἐγκράτεια καταργεῖται ἡ γαστριμαργία.

2. Μὲ τὸν θεῖο πόθο καὶ τὴν ἐπιθυμία τῶν μελλόντων ἀγαθῶν καταργεῖται ἡ πορνεία.

3. Μὲ τὴν συμπάθεια πρὸς τοὺς φτωχοὺς καταργεῖται ἡ φιλαργυρία.

4. Μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν καλοσύνη πρὸς ὅλους καταργεῖται ἡ ὀργὴ.

5. Μὲ τὴν πνευματικὴ χαρὰ καταργεῖται ἡ κοσμική λύπη.

6. Μὲ τὴν ὑπομονή, την καρτερία καὶ τὴν εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεὸ καταργεῖται ἡ ἀκηδία.

7. Μὲ τὴν κρυφή εργασία τῶν ἀρετῶν καὶ τὴν συνεχή προσευχή με συντριβή καρδιᾶς,

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023

τελώνου και φαρισσαίου (αγ.Ιωάννης χρυσόστομος)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ [:Λουκ. 18, 9-14]

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ

«…Έχεις όμως και τρίτο δρόμο που φέρνει στη μετάνοια. Και σου παρουσίασα πολλές οδούς μετάνοιας, για να σου κάνω με την ποικιλία τους εύκολη τη σωτηρία. Όμως ποια είναι αυτή η τρίτη οδός; Η ταπεινοφροσύνη. Έχε ταπεινό φρόνημα και εξάλειψες το πλήθος των αμαρτιών σου. Και έχεις και γι᾽ αυτό απόδειξη από την Αγία Γραφή, από την ανάγνωση της παραβολής του Τελώνη και του Φαρισαίου [:Λουκα 18, 10-14 ].

«Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης(:Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ιερό για να προσευχηθούν˙ ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης)», λέγει· και άρχισε ο Φαρισαίος να απαριθμεί τις αρετές του: «Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης(:Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, διότι

τελώνου και φαρισσαίου (αγ.Κυρίλλου Αλεξανδρείας)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (Λουκ. ιη' 9-14)

Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας για την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου

[…] Για να μάθεις όμως πόση ζημία προκαλεί το να κατακρίνουμε τους άλλους και να μη μετανοούμε για τα δικά μας πταίσματα, θα σου το επιβεβαιώσω και από τα ίδια τα Ευαγγέλια. Λέγει πράγματι αυτός ο μακάριος Λουκάς για τον Σωτήρα μας Χριστό· «Εἶπε δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι, καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς, τὴν παραβολὴν ταύτην: Είπε δε και προς μερικούς, που είχαν την αλαζονική αυτοπεποίθηση ότι είναι δίκαιοι και περιφρονούσαν τους άλλους, την παραβολή αυτή.»[Λουκ.18,9]. Και ποια είναι η παραβολή;

«ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται:

Δυο άνθρωποι ανέβησαν στο ιερόν να προσευχηθούν, ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε επιδεικτικά για να προκαλεί εντύπωση· και για να δοξάσει τον εαυτό του, αυτά προσευχόταν· Σε ευχαριστώ, Θεέ μου, διότι δεν είμαι όπως οι άλλοι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και ωσάν αυτός ο

εμβόλια π. Ιουστίνος Πίρβου

Μην κάνετε αυτό το εμβόλιο, ούτε όποιο νέο σας φέρουν οι σημερινές εξουσίες.

… Αυτοί είναι αρπακτικοί λύκοι, δεν είναι πλέον εκλεγμένη εξουσία, είναι αντίχριστη εξουσία, αντίθετη με τον Χριστό.
… Με το μαρτύριο των παιδιών άρχισε η Εκκλησία του Χριστού, με το μαρτύριο των βρεφών, εδώ αρχίζει ο διωγμός αυτής της έσχατης εποχής. Σκέφτομαι όμως ότι η αθώα θυσία αυτών των παιδιών δεν θα πάει χαμένη, αλλά θα δώσει δύναμη στους εκλεκτούς της Εκκλησίας του Χριστού. Και νομίζω ότι ο Χριστιανισμός θα στεφανωθεί με την θυσία αθώων παιδιών.
Το αμάρτημα της άγνοιας είναι τώρα πολύ ολέθριο. Όλοι βλέπουμε τον κίνδυνο που διατρέχουμε, και είμαστε υποχρεωμένοι να ενημερώσουμε τους εαυτούς μας, και έχουμε το καθήκον να ενημερώσουμε τους άλλους τους πιο απλούς και ανήμπορους αδελφούς μας.
Κανείς δεν θα μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε ότι αυτό το εμβόλιο είναι θανατηφόρο… και για όσους δεν το ήξεραν πραγματικά, για αυτούς η Εκκλησία, μέσω των ιερέων και των λειτουργών της, είναι υπεύθυνη και θα απαντήσει για την ψυχή τους.
Ο άνθρωπος έρχεται να διδαχθεί στην Εκκλησία, και τι διδασκαλία του δίνουμε αν

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2023

Ο πραγματικά σοφός ἄνθρωπος Ἄγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς

Σοφία εἶναι τὸ νὰ ζεῖ κανεὶς μὲ εὐαγγελικὴ «εὐ­ταξία», μὲ εὐαγγελικὴ «ἀκρίβεια».

Ἀφροσύνη πάλι εἶναι, τὸ νὰ ζεῖ κάποιος διασκεδάζοντας ἀτάκτως, ἀνα­λώνοντας τὴν ψυχή του σὲ ἁμαρτίες καὶ πάθη. Σοφὸς ἐκεῖνος, ποὺ χτίζει τὸ οἰκοδόμημα τῆς ψυχῆς του στὴν τήρηση τῶν ἱερῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου.
Ἄφρων εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ πράττει τὸ ἀντίθετο. Γιατί ὅλα ὅσα οἰκοδομοῦνται ἐπάνω στὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ἀντέχουν σὲ ὅλες τὶς καταιγίδες καὶ φουρτοῦνες καὶ στὰ δεινὰ τῶν πειρασμῶν, τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου καὶ τοῦ διαβόλου.
Ὅτι πάλι οἰκοδομεῖται δίχως Χριστὸ καὶ ἐρήμην τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐνάντια στὸν Χριστό, εὔκολα καταρρέει καὶ συντρίβεται, μόλις φανοῦν οἱ φουρτοῦνες τῶν πειρασμῶν, τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῶν παθῶν, μὰ κυρίως ὅταν φανοῦν ὁ ἄνεμος τοῦ θανάτου καὶ τοῦ δαιμονισμοῦ.
Γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανούς, τοὺς φωτισμένους καὶ διαφωτισμένους ἐν Χριστῷ, τὰ πάντα σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο ἔχουν νόημα καὶ ἀξία, ἐφόσον ἀποτελοῦν μέ­σον καὶ ὁδὸ πρὸς τὴν αἰωνιότητα. Ἐπειδὴ ἐμεῖς βλέ­πουμε ἐκεῖνο ποὺ δὲν φαίνεται καὶ ἀτενίζουμε τὸ ἀό­ρατο.
Ρυθμίζουμε ὅλη μας τὴν ζωὴ μέσα στὸν χρόνο μὲ βάση ἐκεῖνο ποὺ εἶναι αἰώνιο, τὸ

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2023

μυστική αναγωγή της Υπαπαντής, προς τα έσω

Χαῖρε κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβύτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν, χαριζόμενον ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν. 

Εξ εσόπτρου* και εν αινίγματι γνωρίζουμε τώρα τα πράματα. Βλέπουμε τον δίκαιο Συμεών τον θεοδόχο να ευλογεί το σαρανταήμερο Παιδίον, ενώ στην πραγματικότητα όπως αναφέρει ο απόστολος (της ημέρας) …Χωρὶς δὲ πάσης ἀντιλογίας τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται. (Εβρ.ζ’7-17) 

Αυτό που ισχύει και εντός και εκτός ημών, ιστορικά και βιωματικά, όπως φαίνεται και στην αγιογραφία, είναι ότι Η Παναγία Τον φέρει προς εναγκαλισμό από τον υπέργηρο άγιο. 

Η καλή μας Παναγία είναι η αιτία για να ανατείλει ο Ήλιος της δικαιοσύνης, ώστε να ευφρανθεί η παλαιά μας φύση που Τον υποδέχεται, για να μας ελευθερώσει και χαρίσει ανάσταση. Ανάσταση δια Σταυρού προς Ζωήν ή ανάσταση κρίσεως…

Υπαπαντή (π.Αλεξάνδρου Σμέμαν)

Φαντασθεῖτε τὰ τρεμάμενα χέρια τοῦ γέροντα Συμεὼν καθὼς παίρνει στὴν ἀγκαλιὰ του τὸ σαρανταήμερο βρέφος τόσο τρυφερὰ καὶ προσεκτικά, ἀτενίζοντας τὸ μικρὸ πλάσμα, καὶ πλημμυρίζοντας ἀπὸ δοξολογία: “νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλον σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμα σου ἐν εἰρήνῃ· ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου”. Ὁ Συμεὼν περίμενε. Περίμενε σὲ ὁλόκληρη τὴ ζωή του, καὶ εἶναι βέβαιο πώς στοχαζόταν, προσευχόταν καὶ βάθαινε καθὼς περίμενε ἔτσι, ὥστε στὸ τέλος ὁλόκληρη ἡ ζωή του νὰ εἶναι μιὰ συνεχὴς “Παραμονὴ” τῆς χαρούμενης συνάντησης.

Δὲν εἶναι καιρὸς νὰ ἀναρωτηθοῦμε τί περιμένουμε; Τί ἐπιμένει ἡ καρδιά μας νὰ μᾶς ὑπενθυμίζει συνεχῶς; Μεταμορφώνεται βαθμιαία ἡ ζωή μας σὲ μιὰ ἀναμονή, καθὼς περιμένουμε νὰ συναντηθοῦμε μὲ τὰ οὐσιώδη; αὐτά εἶναι τὰ ἐρωτήματα πού θέτει ἡ Ὑπαπαντή. Ἐδῶ, σ’ αὐτή τὴ γιορτὴ ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀποκαλύπτεται ὡς ἀνυπέρβλητη ὀμορφιὰ μιᾶς ὥριμης ψυχῆς, πού ἔχει ἀπελευθερωθεῖ, βαθύνει καὶ καθαριστεῖ ἀπὸ καθετί τὸ μικρόψυχο, τὸ ἀνόητο καὶ τυχαῖο. Ἀκόμη καὶ τὰ γηρατειὰ καὶ ὁ θάνατος, ἡ γήινη μοίρα πού ὅλοι μας μοιραζόμαστε, παρουσιάζονται ἐδῶ τόσο ἁπλά καὶ πειστικὰ ὡς ἀνάπτυξη καὶ ἄνοδος πρὸς ἐκείνη τὴ στιγμή, ὅταν μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά, στὴν πληρότητα τῆς εὐχαριστίας, θὰ πῶ: “νῦν ἀπολύoις”. Εἶδα τὸ φῶς πού διαπερνᾶ τὸν κόσμο. Εἶδα τὸ “Παιδίον”, πού φέρνει στὸν κόσμο τόση θεϊκὴ ἀγάπη, καὶ πού παραδίνεται σὲ μένα. Τίποτε δὲν προκαλεῖ φόβο, τίποτε δὲν εἶναι ἄγνωστο, ὅλα τώρα εἶναι εἰρήνη, εὐχαριστία, ἀγάπη.

Αὐτά φέρνει ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου. Ἑορτάζει τὴ συνάντηση τῆς ψυχῆς μὲ τὴν Ἀγάπη, τὴ συνάντηση μ’ Αὐτὸν πού μοῦ ἔδωσε τὴ ζωή, καὶ πού μοῦ ἔδωσε τὸ κουράγιο νὰ τὴ μεταμορφώσω σὲ ἀναμονή.

π.Αλέξανδρος Σμέμαν


---

η συνάντηση της ψυχής με την Αγάπη, έχει προϋποθέσεις, όπως αναφέρει στην