Περί της νοεράς ησυχίας και της καθαράς προσευχής

Ο ασκητής κλείων τας εις την καρδίαν εισόδους, τοποθετών εκεί ως φρουρόν τον απηλλαγμένον φαντασίας και διαλογισμών αλλά καθωπλισμένον δια της προσευχής και του ονόματος του Ιησού Χριστού νουν εισέρχεται εις α γ ώ ν α κατά πάσης επιδράσεως έ ξ ω θ ε ν, εκ της κοσμικής σφαίρας εκπορευομένης. Εις τούτο έγκειται η ουσία της νοεράς νήψεως, ήτις σκοπόν έχει τον υπέρ απαθείας αγώνα.

Δια της υποταγής του θελήματος αυτού εις τον λογισμόν ο άνθρωπος ε ξ ο μ ο ι ο ύ τ α ι πνευματικώς και ταυτίζεται προσέτι μετ’ εκείνου του π ν ε ύ μ α τ ο ς, του οποίου η ε ν έ ρ γ ε ι α περιέχεται εις τον λογισμόν... Αποδεχόμενος εν τη ψυχή εμπαθή λογισμόν όστις κατά το π λ ε ί σ τ ο ν είναι αποτέλεσμα δ α ι μ ο ν ι κ ή ς επιδράσεως ο άνθρωπος γίνεται όργανον δαιμονικής ενεργείας….

Ενίοτε εν βαθεία προσευχή συμβαίνει τι δυσκόλως εξηγούμενον. Πλησίον του νοός

διέρχονται φ ω τ ο φ ό ρ ο ι εμφανίσεις, αίτινες προσπαθούν να ελκύσουν προς εαυτάς την προσοχήν αυτού. Εάν ο νους δεν δίδη εις αυτάς προσοχήν, τότε επιμένουν, ως να λέγουν: «Θα φέρω εις σε σοφιάν και σύνεσιν και εάν δεν με αποδεχθής τότε ίσως ποτέ πλέον δεν θα δυνηθής να με ίδης».

Ο έμπειρος όμως νους κατ’ ουδένα τρόπον προσέχει εις αυτάς και αύται φεύγουν ουχί μόνον ως απαράδεκτοι αλλά και ως μη εγνωσμέναι. Ο νους ουδόλως γνωρίζει ασφαλώς αν ήτο πονηρός εχθρός ή καλός άγγελος. Γνωρίζει όμως εκ πείρας ότι εάν προσηλώση την προσοχήν αυτού εις την προτεινόμενην φωτοφόρον σκέψιν, δύναται να α π ο λ έ σ η την π ρ ο σ ε υ χ ή ν και ύστερον μετά μεγάλου κόπου αναζητεί αυτήν.

Η πράξις έδειξεν ότι κατά την ώραν της προσευχής απαιτείται τελεία εγκράτεια, έτι δε και από των κ α λ ώ ν σκέψεων, διότι άλλως ο νους συναντάται μετά της ατέρμονος εξελίξεως του λογισμού και ως έλεγεν ο Γέρων «καθαρός δεν εξέρχεται». Η απώλεια της καθαράς προσευχής είναι ζημία δι’ ουδενός ανταμειβομένη....

Τα δάκρυα της κατανύξεως κατά την προσευχήν είναι πιστή ένδειξις ότι ο νους ηνώθη μετά της καρδίας και ότι η προσευχή εύρε τον πρώτον αυτής τόπον την πρώτην αναβαθμίδα της προς τον Θεόν αναβάσεως. Ιδού δια τι τοσούτον τιμάται η κατάνυξις υφ’ όλων των ασκητών. Ομιλούντες όμως, επί του προκειμένου, περί του τρίτου τρόπου προσευχής έχομεν υπ’ όψιν άλλο τι, μεγαλύτερον: νουν εν ευκτική προσοχή ιστάμενον εν τη καρδία.

Χαρακτηριστικόν αποτέλεσμα ή ιδίωμα της τοιαύτης κινήσεως και εγκατοικήσεως του νοός εις τα έσω είναι η διακοπή της ενεργείας της φαντασίας και η απαλλαγή του νοός από πάσης εικόνος ευρισκομένης εν αυτώ. Τότε ο νους γίνεται όλος ακοή και όρασις, και βλέπει και ακούει πάντα λογισμόν πλησιάζοντα έξωθεν, πριν ή ούτος διεισδύση εις την καρδίαν. Κατά την τέλεσιν της προσευχής αυτής ο νους ουχί μόνον δεν επιτρέπει την είσοδον λογισμών εις την καρδίαν, αλλά και απωθεί αυτούς και ο ίδιος τηρείται από της μετ’ αυτών κράσεως. Ούτως επιτυγχάνεται η καταστολή της ενεργείας παντός πάθους εν τη εμβρυώδει καταστάσει αυτού εν αυτή τη γενέσει αυτού. (ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΕΣΣΕΞ)

---

‘’άσκηση’’ νηπίων