τυπική και ουσιαστική σταυροπροσκύνηση ...

Στο μέσον της Τεσσαρακοστής η Εκκλησία υψώνει ενώπιόν μας τον Σταυρό του Χριστού. Δύο ακόμη φορές μέσα στον χρόνο, 14 Σεπτεμβρίου και 1η Αυγούστου, μας προτείνει να θυμηθούμε και να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό. Στις περιπτώσεις αυτές όμως η προσκύνηση του Σταυρού είναι συνδεδεμένη με ιστορικά γεγονότα, ενώ την τρίτη Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία θέλει να διακηρύξει τον ρόλο του Σταυρού στο ιστορικό της σωτηρίας μας και να μας προετοιμάσει για τη μακρινή ακόμα Μεγάλη Παρασκευή, όταν θα Τον ατενίσουμε υψωμένο στον Γολγοθά.Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

Κατά τη διάρκεια του Όρθρου, προς το τέλος της Μεγάλης Δοξολογίας, ο ιερέας τοποθετεί τον Σταυρό σ’ ένα δίσκο στολισμένο με λουλούδια. Μεταφέροντάς τον υψωμένο πάνω από το κεφάλι του, βγαίνει από το ιερό. Προηγούνται οι αναμμένες λαμπάδες και τα θυμιατά. Στο μέσον του ναού αποθέτει τον δίσκο σε ένα τραπέζι, θυμιάζει και ο χορός ψάλλει: «Τὸν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ο λαός προσέρχεται να προσκυνήσει τον Σταυρό που παραμένει στο μέσον του ναού σε όλη τη διάρκεια της εορτής. Το νόημά της εκφράζει τόσο ζωηρά ο ύμνος του Όρθρου:

«Σταυρὸν Χριστοῦ τὸν τίμιον, σήμερον προτεθέντα ἰδόντες προσκυνήσωμεν, καὶ πιστῶς εὐφρανθῶμεν, κατασπαζόμενοι πόθῳ, τὸν ἐν τούτῳ θελήσει σταυρωθέντα…»

Καθώς σε λίγο θα πλησιάσω τον Σταυρό του Σωτήρος για να αποθέσω τον

η φλογίνη ρομφαία μεταξύ φρονήσεως και αφροσύνης

... Εκάθισεν Αδάμ, απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο. Οίμοι, τον απάτη πονηρά πεισθέντα, και κλαπέντα, και δόξης μακρυνθέντα! Οίμοι τον απλότητι γυμνόν, νυν δε ηπορημένον! Αλλ' ώ Παράδεισε, ουκέτι σου της τρυφής απολαύσω, ουκέτι όψομαι τον Κύριον και Θεόν μου και Πλάστην' εις γην γαρ απελεύσομαι εξ ης και προσελήφθην. Ελεήμον, Οικτίρμον, βοώ Σοι' ελέησόν με τον παραπεσόντα. 

Είναι η συνέχεια της αγιογραφικής ‘’ιστορικής’’ εξορίας … 24 καὶ ἐξέβαλε τὸν ᾿Αδὰμ καὶ κατῴκισεν αὐτὸν ἀπέναντι τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς καὶ ἔταξε τὰ Χερουβὶμ καὶ τὴν φλογίνην ρομφαίαν τὴν στρεφομένην φυλάσσειν τὴν ὁδὸν τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς. (Γεν.γ’) που η πύρινη ρομφαία βρίσκεται στη μέση δύο χώρων. 

Είναι ένα εξαπτέρυγο, ένα εξάκτινο δύο όψεων. Από την μία αναπτύσσεται ένας χώρος φρόνησης, νοός Χριστού και από την άλλη η αφροσύνη και ά-νους (ως έλλειψη χριστοφόρου νοός), που μόνο με εντολή Θεού δια της δικής Του σοφίας να μπορεί να αρθεί το μεσότοιχον. Χώροι με το δικό του πυρ το καθένα (1). 

Διαχωρισμένοι οι δύο χώροι, ο ένας φθοράς και ο άλλος αφθαρσίας. ... Φρίττω δεχόμενος τὸ πῦρ, μὴ φλεχθῶ ὡσεὶ κηρὸς καὶ ὡσεὶ χόρτος. Ὤ φρικτοῦ Μυστηρίου! Ὤ εὐσπλαγχνίας Θεοῦ! Πῶς θείου Σώματος καὶ Αἵματος ὁ πηλὸς μετέχω καὶ ἀφθαρτοποιοῦμαι; 

Το θέμα είναι, αντιλαμβανόμαστε τα μεν και τα δε; ... προσώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ προσώπου τῆς ἀφροσύνης μου· (ψαλμ.λζ') από τον εξάψαλμο και τα της κρίσεως!!  

Κι αν η αφροσύνη φθείρει με την σωφροσύνη (4) να μας εισάγει στην τελεία χαρά, αμήν να μετέχουμε του θείου πυρός συνηγορώντας η ζωή και η θέληση μας, προς το αυτό... δίδαξόν με τοῦ ποιεῖν τὸ θέλημά σου, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός μου· τὸ πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ. ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε, ζήσεις με, ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ἐξάξεις ἐκ θλίψεως τὴν ψυχήν μου· καὶ ἐν τῷ ἐλέει σου ἐξολοθρεύσεις τοὺς ἐχθρούς μου καὶ ἀπολεῖς πάντας τοὺς θλίβοντας τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἐγὼ δοῦλός σού εἰμι. (ρμβ') 

Από την μία πλευρά οι 4 ποταμοί … που ήταν και τα όρια του παραδείσου, παράλληλα των αρετών διακρίσεως και εγκρατείας, συνέσεως, δυνάμεως  και από την άλλη πλευρά, οι αντίστοιχες ελλείψεις τους. Αδιακρισία, μη εγκράτεια, μη σύνεση, αδυναμία (παρά τα φαινόμενα). 

[Οι ‘’ποταμοί’’ είναι οι 4 αρετές… που ανάμεσα  σε αυτούς ‘’εδρεύει’’ η υψίστη μία

Νέαν ἔδειξε κτίσιν, ἐμφανίσας ὁ Κτίστης…

Η πρώτη Εύα, εξελθούσα εκ της πλευράς του πρώτου ΑΔΑΜ αφού ο Θεός τον ύπνωσε για λίγο, […καὶ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν ᾿Αδάμ, καὶ ὕπνωσε· καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς. 22 καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ ᾿Αδάμ… (Γεν.β’)] είναι η μητέρα πάντων των ζώντων [… καὶ ἐκάλεσεν ᾿Αδὰμ τὸ ὄνομα τῆς γυναικὸς αὐτοῦ Ζωή, ὅτι αὕτη μήτηρ πάντων τῶν ζώντων. (Γε.γ’20)] 

Ζώντων, αλλά σαρκικώς. Αυτή είναι η έξω ζωή, την και μέσα στην οποία, ζούμε και δραστηριοποιούμαστε βιολογικά. Κι έρχεται ο δεύτερος ΑΔΑΜ (XC) που γεννιέται από την δεύτερη ΕΥΑ (Παναγία), ώστε εκ της Πλευράς Του, αφού ύπνωσε* (ως τριήμερος εν τάφω) για λίγο, να οικοδομήσει ο Θεός την έσω Ζωή. 

Κρατῆρα ἡ Ἐκκλησία ἐκτήσατο τὴν Πλευράν σου τὴν ζωηφόρον, ἐξ ἧς ὁ διπλοῦς ἡμῖν ἐξέβλυσε κρουνὸς τῆς ἀφέσεως καὶ γνώσεως, εἰς τύπον τῆς πάλαι, τῆς νέας, τῶν δύω ἅμα Διαθηκῶν, Σωτὴρ ἡμῶν. 

Γενέσθω μοι κολυμβήθρα τὸ Αἷμα τὸ ἐκ πλευρᾶς σου, ἅμα καὶ πόμα, τὸ πηγάσαν ὕδωρ τῆς ἀφέσεως, ἵνα ἑκατέρωθεν καθαίρωμαι, χριόμενος, πίνων, ὡς χρῖσμα καὶ πόμα, Λόγε, τὰ ζωηρά σου λόγια. 

Έχει ο άνθρωπος την ψευδαίσθηση πως έχει εσωτερική ‘’ζωή’’ ενώ την έχει σε

Σταυρός και σταυροπροσκύνηση, μια ουράνια πολιτεία στην ‘’καθημερινότητα’’

Ο γ’τόμος ξεκίνησε με το κείμενο του αγ.Νικολάου Βελιμίροβιτς  Όταν Ξημερώσει η Ημέρα της Αφύπνισης… και ευελπιστεί δι ευχών να ‘’κλείσει’’ με τον σταυρό, όπως κάθε ευλογημένο έργο αρχίζει και τελειώνει με την τύπωση του Τιμίου Σταυρού. Από τα μέρη και ίχνη χαράς, στην πληρότητα αυτής, αφού δια σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω. Δια Χριστού και εν Χριστώ. Εσταυρωμένου και Αναστημένου.

Προσεγγίζοντες την σταυροπροσκύνηση, και πως μια φαινομενική θρησκευτική συνήθεια (ή έξις) γίνεται ενεργή και ουσιαστική έλξις εκ του ουρανού, της καθημερινότητάς μας, αναβαθμίζοντάς μας, καθαρίζοντας, φωτίζοντας, τελειοποιώντας τον όλο εαυτό.

Κλίμαξ ο σταυρός, κλίμαξ η Θεοτόκος από το απρόσωπο στο πρόσωπο, εκ του θανάτου εις την Ζωή.

Προσκυνείται ο Τίμιος Σταυρός ως πρόσωπο, όσο συναυξάνεται Ο Λόγος εν ημίν. Με το ιστορικό του Τιμίου Ξύλου, διακρίνουμε τις βαθμίδες αυτής της Κλίμακος.