τυπική και ουσιαστική σταυροπροσκύνηση ...

Στο μέσον της Τεσσαρακοστής η Εκκλησία υψώνει ενώπιόν μας τον Σταυρό του Χριστού. Δύο ακόμη φορές μέσα στον χρόνο, 14 Σεπτεμβρίου και 1η Αυγούστου, μας προτείνει να θυμηθούμε και να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό. Στις περιπτώσεις αυτές όμως η προσκύνηση του Σταυρού είναι συνδεδεμένη με ιστορικά γεγονότα, ενώ την τρίτη Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία θέλει να διακηρύξει τον ρόλο του Σταυρού στο ιστορικό της σωτηρίας μας και να μας προετοιμάσει για τη μακρινή ακόμα Μεγάλη Παρασκευή, όταν θα Τον ατενίσουμε υψωμένο στον Γολγοθά.Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

Κατά τη διάρκεια του Όρθρου, προς το τέλος της Μεγάλης Δοξολογίας, ο ιερέας τοποθετεί τον Σταυρό σ’ ένα δίσκο στολισμένο με λουλούδια. Μεταφέροντάς τον υψωμένο πάνω από το κεφάλι του, βγαίνει από το ιερό. Προηγούνται οι αναμμένες λαμπάδες και τα θυμιατά. Στο μέσον του ναού αποθέτει τον δίσκο σε ένα τραπέζι, θυμιάζει και ο χορός ψάλλει: «Τὸν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ο λαός προσέρχεται να προσκυνήσει τον Σταυρό που παραμένει στο μέσον του ναού σε όλη τη διάρκεια της εορτής. Το νόημά της εκφράζει τόσο ζωηρά ο ύμνος του Όρθρου:

«Σταυρὸν Χριστοῦ τὸν τίμιον, σήμερον προτεθέντα ἰδόντες προσκυνήσωμεν, καὶ πιστῶς εὐφρανθῶμεν, κατασπαζόμενοι πόθῳ, τὸν ἐν τούτῳ θελήσει σταυρωθέντα…»

Καθώς σε λίγο θα πλησιάσω τον Σταυρό του Σωτήρος για να αποθέσω τον ασπασμό μου, θα είναι άραγε ασπασμός ενός αμετανόητου αμαρτωλού, το φιλί του Ιούδα, θα είναι άραγε μια κίνηση επιφανειακού σεβασμού που δεν θα αλλάξει σε τίποτε τη ζωή μου, ή σημείο λατρείας, πίστης και θερμής αγάπης, που θα συνεπαίρνει ολόκληρη την ύπαρξή μου;

Το Ευαγγέλιο της ημέρας τελειώνει με τη φράση «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσονται θανάτου, ἕως ἄν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει». (Μάρκ. 8:34-9:1) Εδώ δεν πρόκειται για τη Δευτέρα ένδοξη Παρουσία του Χριστού, στο τέλος της ιστορίας, αλλά για την εν δυνάμει έλευσή Του, η οποία εγκαινιάζεται κατά την Πεντηκοστή και της οποίας έγιναν μάρτυρες οι πρώτοι χριστιανοί. Πρόκειται όμως και για το αόρατο, κάθε άλλο παρά θεαματικό, πλησίασμα της Βασιλείας στις γεμάτες πίστη και θέρμη ψυχές. Μακάρι να μου επιφυλάσσεται κι εμένα ένας τέτοιος προορισμός και να μη φύγω από τη ζωή χωρίς η Βασιλεία να έχει εγκατασταθεί στην ψυχή μου.

Lev Gillet (ενός Μοναχού της Ανατολικής Εκκλησίας), Πασχαλινή κατάνυξη, 1η έκδοση, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα, 2009

---

ήδη πορευόμαστε σταυροειδώς, όπως σκιωδώς προδιατυπώθηκε η έξοδος του ισραήλ (νους ορώμενος τω Θεώ) από την αίγυπτο και την αιχμαλωσία της προς ελευθερία...

αμήν δια Σταυρού έξοδος από τον κόσμο [και τριαξονικό κακό, σάρκα, κόσμο (κοσμικό φρόνημα), διάβολο] προς πάσχα καινόν...

ήδη πορευόμαστε (πάλι σταυροειδώς) με στύλο Φωτός (|, σαν κάθετο σκέλος) Την Θεοτόκο ως και σαν υπό σκέπη Της ( - οριζόντιο / νεφέλη) όπως χαιρετάτε (με τους χαιρετισμούς της μεγάλης τεσσαρακοστής... (Χαῖρε, πύρινε στῦλε, ὁδηγῶν τους ἐν σκότει, χαῖρε, σκέπη του κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης)

αμήν με Αυτούς συνοδοιπόρους (Θεοτόκο και Σταυρό) να εγγίσουμε και ζήσουμε την Ανάσταση... αμήν να μην κρεμάσουμε την ζωή μας στην συκή και δερμάτινους χιτώνες, ως άλλοι ιούδες... αλλά η σταυροπροσκύνηση και μετάβαση να αποβεί ουσιαστική από τυπική... Κύριε ελέησον!! όταν με τα τυπικά, η σαρακοστή περνάει σαν χρόνος (-) , ενώ η ουσία έγκειται μετά τα 40, να αλλάξει ο χώρος (|). Από χώρο στάσεως (και επαναστάσεως κατά του Θεού, κατέναντι και απέναντι) σε χώρα αναστάσεως, χώρα ζώντων...

..στο κέντρο του παραδείσου ήταν το ξύλο που η παράνομη βρώσις εισήγαγε τον θάνατο. Στο κέντρο της τεσσαρακοστής τοποθετήθηκε η προσκύνησις (και μετοχή) του Ξύλου, που είναι το Μόνο που μπορεί να μας επανεισάγει στην Ζωή

Σταυρέ Του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει Σου

---

μη περιμένοντας (σαν χλιαροί και επιδερμικοί χριστιανοί) την Μεγάλη Εβδομάδα και μεγάλη Πέμπτη και Παρασκευή να ''νιώσουμε'' μια θρησκευτική συναισθηματικότητα και επανάπαυση συνειδήσεως με λίγη προσευχούλα και λίγη νηστεία... αλλά πάντα με την σταυρική πολιτεία (το πολίτευμα του Σταυρού... που σημαίνει την σταύρωση του θελήματός μας (1) για χάριν του θελήματος του Θεού) ώστε να πορευόμαστε ασφαλώς προς την ανάσταση... «Οὐκέτι φλογίνη ῥομφαία φυλάττει τὴν πύλην τῆς Ἐδέμ· αὐτῇ γὰρ ἐπῆλθε παράδοξος σβέσις τὸ ξύλον τοῦ Σταυροῦ, θανάτου τὸ κέντρον, καὶ ᾍδου τὸ νῖκος ἐλήλαται, ἐπέστης δὲ Σωτήρ μου βοῶν τοῖς ἐν ᾍδῃ· Εἰσάγεσθε πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον». (η φλογίνη ρομφαία μεταξύ φρονήσεως και αφροσύνης).

(1) αφού κατά τον αγ Αρσένιο Μπόκα στο ο θρόνος και σταυρός : ...Ὑπάρχει σ᾿ ἐμᾶς ἕνας θρόνος κι ἕνας σταυρός. Ὅταν ἐμεῖς στεκώ­μεθα στόν θρόνο, ὁ Χριστός μας κάθεται στόν σταυρό, καί ἀντίστροφα. Οἱ διάφορες σταυρώσεις εἶναι τά μέσα τῆς αὐταπαρνήσεώς μας. … η ‘’σταύρωση’’ του θελήματός μας για χάριν του θελήματος Του Θεού, με την έννοια της ακρόασης και τήρησης των εντολών (οριζόντιο τμήμα που καθετώνεται με το προσευχή κορωνίδα και νηστεία* ως βάση, σύνολο σταυρός) το απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν... το  μόνο μέσον για να βρούμε εν Χριστώ και σώσουμε την ψυχή μας.... (Μαρκ.η'34) 

...ήδη κάθε άνθρωπος είναι ''σταυρωμένος'' σαν χωροχρονική ύπαρξη, σαν [φυσικός (-) και πνευματικός (|) σύνολο σταυρός] μεταβολισμός* , σαν ΑΔΑΜ** (ανεξάρτητα πίστης) συντεθειμένος σταυροειδώς από τα 4 δομικά στοιχεία της φύσης [γη+νερό (λάσπη) πυρ+αήρ (+πεμπτουσία θεία πνοή) που πλάστηκε ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν] κ.α. οπότε, τι μένει; η τοποθέτησή μας απέναντι*** Στον Ένα Σταυρωθέντα και του όλου Πνεύματός Του, από γενέσεως έως συντελείας. Τα παραδείγματα προς μίμηση και προς αποφυγή είναι πάμπολλα. Σωτηρίας και αγιασμού ή απωλείας. 

... ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον (Λουκ.β'). Κείται στο μέσον, όχι μόνο μεταξύ των δύο ληστών στην δύση Του (Μ. Παρασκευή), αλλά και στην ανατολή Του… όπως αναλύθηκε στο οι δύο αγιογραφικοί άνθρωποι και Ο Ένας εν μέσω αυτών…  (μεταξύ των δύο ''Η'', μεταξύ των δύο ''Ι""... ). Κι όταν εμείς στεκόμαστε στον θρόνο (όπως αναφέρει ο αγ.Αρσένιος Μπόκα) οι πνευματικές συνέπειες της επιλογής, δεν είναι και τόσο ανώδυνες και θεωρητικές… Αναλογούν στην μεν δύση στους σταυρωτές Του, τον προδότη Του (Ιούδα), στην δε ανατολή Του με τον ηρώδη που επειδή φοβόταν μην χάσει τον θρόνο προέβει στην μιαιοφονία των νηπίων… μισών Τον Χριστό... το ίδιο δίλημμα έχει και ο πιλάτος, που παρότι θεωρεί Τον Κύριο αθώο, από φόβο μην χάσει τον θρόνο του, νίπτει τας χείρας του... Είναι στάση ζωής και ελεύθερη επιλογή, αλλά με απίστευτο κόστος αν επιλέξουμε το ένα ή ουράνιο κέρδος αν επιλέξουμε το άλλο. 

Τελικά, όλη η ανθρωπότητα συμπυκνώνεται σε αυτές τις δύο θέσεις (εκατέρωθεν) και τις δύο μοναδικές προοπτικές. Ή καταγομένου (6) εις άδην τω βάρει της βλασφημίας ή κουφιζομένου πταισμάτων προς γνώσιν θεολογίας (9) ... ή σταυρούμενος ή σταυρωτής Ανθρώπου και ανθρώπων, μη υπάρχουσας άλλης επιλογής. 

* τι συμβαίνει στον σταυροειδή μεταβολισμό μας όταν εντάσσουμε στην ζωή μας την προσευχή και την νηστεία...

** ΑΔΑΜ Ανατολή Δύση Αρκτος Μεσημβρία (με προσανατολισμό ή Τον νέο ΑΔΑΜ Χριστό ή την παραμονή του στην κατέναντι χώρα... )

*** μετά το απέναντι και την θεωρία... (με αντικείμενο Τον Εσταυρωμένο Κύριο) ο άνθρωπος νομοτελειακά τοποθετείται δίπλα στον Χριστό. Κι ο μεν ευγνώμων ληστής Τον αισθάνεται συγκείμενο και ακούει το σήμερον μετ'εμού έση (συγκείμενοι εδώ συγκείμενοι και στην αιωνιότητα)... ο δε αγνώμων παρότι δίπλα, παραμένει πνευματικά αντικείμενος Αυτού, βλασφημώντας Τον.... 

Σε πολλές παραδόσεις οι άνθρωποι θυσίαζαν και δυστυχώς ακόμη θυσιάζουν διάφορα, προς ευαρέστηση και προς ευμένεια του θεού τους.

Όλες οι προ και χωρίς Χριστό θυσίες είναι σκιές της μίας ύψιστης Θυσίας Του Κυρίου επί του Σταυρού. 

Στην κάτω όψη (ευθεία στον νόμο), την ίδια ημέρα και ώρα που ο αρχιερέας (14η μέρα του μηνός νισάν) αναφωνούσε τετέλεσται, εννοώντας την ολοκλήρωση των θυσιών των αμνών για την άφεση των αμαρτιών του λαού (κατά Ιώσηπο, "Περί του Ιουδαϊκού πολέμου" τόμος 6) γίνεται σκιά και αντίποδας  του τετέλεσται (Παρασκευή 9η ώρα) που κράζει Ο Κύριος, αντικαθιστώντας τις θυσίες των έξω αμνών με Τον Εαυτό Του (Αμνό), ως μόνο λυτήριο αμαρτιών των ανθρώπων. Κλείνοντας τον ένα κύκλο και ανοίγοντας τον άλλον.   

Η μία είναι πράξις εξωτερική και θυσία τυπική (και επί του θέματος, τυπική σταυροπροσκύνηση, αν θυσιάζουμε οτιδήποτε άλλο εκτός εαυτού), σε σχέση με αυτό που ζητά και ευαρεστείται ο Θεός, το έλεος και την θυσία αινέσεως.... και ουσιαστική σταυροπροσκύνηση. Αμήν χάριτι να περάσουμε από την μία στην άλλη. Αμήν να το θελήσουμε...