"Ο αυτοδικαιούμενος άνθρωπος είναι εκείνος που πάσχει από ψυχολογικά προβλήματα, επειδή απωθεί την ενοχή του. Γίνεται έτσι νευρικός, διαταραγμένος ανικανοποίητος, απαιτητικός, ανυπόμονος, ανυπάκουος, αυθάδης, εριστικός. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Εωσφόρου, δεν θέλει να ζητήσει συγχώρηση και να ομολογήσει* τις αμαρτίες του.
Επαναλαμβάνει ως επωδό τα λόγια του μηδενιστή Αλμπέρτ
Καμύ: «Είχα δίκιο, έχω οπωσδήποτε δίκιο, θα έχω πάντα δίκιο», και ορθώνει μόνος
του ανυπέρβλητο φράγμα στην άβυσσο του Θείου ελέους. Ο ορθολογισμός είναι
συμπυκνωμένη υπερηφάνεια, αλαζονεία, αυτοδικαίωση, αυτάρκεια και αυτονομία.
Γι’ αυτό και αλλοτριώνει τον άνθρωπο, τον απομονώνει
και τον απομακρύνει από το Θεό και από τους συνανθρώπούς του. Ο ορθολογιστής
καθίσταται έτσι στοιχείο διαλυτικό της φιλίας, του γάμου, της οικογένειας, του
κοινοβίου και της κοινωνίας.
Τελικά ο ορθολογιστής, παρά τη λαμπρότητα των
επιτευγμάτων του, καταλήγει να είναι ο κουρασμένος, ο κενός, ο ανικανοποίητος,
ο απογοητευμένος σύγχρονος άνθρωπος. Αυτός που βιώνει καθημερινά το δράμα της
υπαρξιακής αγωνίας του, της ανασφάλειάς του και του αδιεξόδου, στο οποίο τον
παγιδεύει η λογική του και η αυτοπεποίθηση του στις οποίες τόσο στηρίχτηκε.